Onze chauffeur kwam wat gehaast de lobby binnen maar was alsnog op tijd om ons naar het Jaroslavstation te brengen. Al vloekend, sturend en zijn vuisten ballend heeft onze chauffeur ons door het verkeer van Moskou geleid. Dat wij de trein zouden nemen naar Irkoetsk en verder naar China vond hij niet vreemd, een goede manier van reizen en je ziet het landschap. Nu weet ik niet of dit zijn standaard retoriek is voor de vele toeristen die Moskou achter zich laten op hun treinreis naar China of dat dit een Russische instelling is om de trein normaal te vinden op lange afstanden. Wonder boven wonder was het Moskouse verkeer ons goed gezind en hoefden we niet de trein uit te zwaaien maar konden we nog de trein verwelkomen op het station.
Onze trein stond al op de vertrek borden alleen nog zonder een vertrek spoor. Na een half uur verscheen er een vertrekspoor op het scherm en begaven groepen mensen met grote hoeveelheid bagage richting het spoor. Het duurde nog een kwartiertje voordat er een diesellocomotief aan de horizon verscheen welk richting het vertrekspoor liep. De bagage werd opgepakt en de mensen liepen langs de trein opzoek naar hun rijtuig in de trein. Wij pakten onze vervoers- en plaatsbewijzen en keken waar we moesten zijn in deze trein. Voor ons rijtuig had zich al een grote groep mensen Dozen, tassen en rolkoffers werden naar binnen gebracht en de provodnitsja liet had geen probleem dat familie leden mee hielpen om de bagage weg te stoppen. Mijn interesse ging voornamelijk uit wat er in die bagage zat en of het een meerwaarde was dat het gekocht werd in Moskou en niet lokaal. Na verloop van tijd kwamen wij aan bij de provodnitsja en overhandigde onze vervoers- en plaatsbewijzen voor deze trein. Een grote vraagteken verscheen boven haar, we overhandigde duitse vervoers- en plaatsbewijzen. Ik overhandigde de bijgeleverde brief in het Engels en Russisch waarin stond dat de tickets geregeld waren via een gent van de Russische spoorwegen in Europa maar deze de tickets alleen kon afdrukken in het sjabloon van de Duitse spoorwegen. We werden vriendelijk gevraagd om even te wachten en de provodnitsja liep naar de hoofdconducteur met de vervoers- en plaatsbewijzen en de bijgeleverde brief. De Russen achter ons werden ongeduldig en besloten maar om hun bagage al vast naar hun coupé te brengen. Nadat hun bagage binnen was gebracht stonden ze weer braaf achter ons te wachten tot dat ze officieel de trein mochten bestijgen. Ze kwam terug en alles was gorosho en we konden onze coupé en plaats opzoeken.
De trein zette zich in beweging en pas na een kleine drie en een half uur arriveerden we op de eerste stop in Rostov, een stop van twee minuten waardoor er geen tijd was om even je benen te strekken op het perron. De eerst volgende stop waar dit wel een optie bleek te zijn was de 25 minuten durende stop in Jaroslav. Iedereen haastte zich naar de deur om voor 25 minuten te genieten van de frisse lucht en eventueel een glas koele kvas. Terwijl de reizigers de trein uit stapten dromden de nieuwe reizigers. Uitstappen mocht pas nadat de handgrepen schoongemaakt waren. Ondanks dat we al de nodige uren met elkaar in het rijtuig hadden doorgebracht kwam ik er nu pas achter wat voor mensen in het rijtuig plaats hadden genomen. In onze coupé pikte je wel iets op van de gespreken op de gang of het voorbij lopen van iemand en zo doende maakten we kennis met een Britse dame die op weg was naar China om daar Engelse lessen te gaan geven aan kinderen.
In onze coupé troffen we twee nieuwe reizigers aan, uiteraard Russen. Twee hele normale jongens die de dertig naderde. Ze stelde zich voor als Sasha en Kolja. Dat Russen afstandelijk zijn en zich niet snel laten verleiden tot gesprekken en vriendschappen was hiermee gelijk ontkracht. Ze stelden zich voor met de verkorte versie van hun namen welk Alexander en Nikolai waren en dat gebeurd voornamelijk alleen door hun naasten. Beide werkten ze voor het Russische energie bedrijf en monteerde ze hoogspanningskabels aan de hoogspanningsmasten op grote hoogte. Nu waren ze op weg naar huis en daarvoor dienden ze wel eerst 24 uur de trein te nemen en aansluitend nog een paar honderd kilometer te rijden naar hun woonplaatsen. Kolja woonde ten zuiden van d Trans-Siberische spoorlijn vlak bij de grens met Kazachstan en Sasha diende weer naar het noorden te rijden. Na onze avondmaaltijd van noedels, brood en fruit ging het gesprek wat we wisten over Rusland en voer wat hun weten voer Nederland. We dronken gezamenlijk bier en gingen slapen.
De volgende ochtend werd ik wakker en zat Kolja op zijn laptop te schaken en eindigde een halve liter blik bier terwijl hij op het voeteneinde zat van mijn ligplaats. Al snel kwam het gesprek weer op gang en wilde Sasha weten hoeveel we in Nederland verdienden. Met wat reken werk rekende we uit wat een huishouden ongeveer verdiende om naar Russische Roebels. Sasha verbaasde zich over het inkomen en platste dit al gauw in perspectief door zijn salaris er achter te schrijven. Maar wat we overhielden was nog de grote vraag en begonnen we de kosten voor het levensonderhoud van de salarissen af te trekken en qua percentage scheelde het niet veel maar onder de streep hield de Nederlander meer over. Gedurende de dag sprak mijn vader verder met Sasha, naarmate de tijd verstrekte begon zijn Engels steeds beter te worden, toen we Sasha ontmoette verontschuldigde hij zich gelijk dat hij heel slecht Engels spreekt. Het kwam wel eens voor dat Sasha niet wist hoe hij het moest zeggen en raadpleegde hij zijn hulplijn, zijn zus wie Engels doceerde op de school in zijn woonplaats. Die middag leerde ik Misha uit Armenië kennen. Een forse gespierde man uit Jerevan. Misha was onderweg naar Chita, een Russische stad die vlak boven China lag. Hij was alpinist en reisde elke zomer door Rusland om op verschillende plaatsen bergen te beklimmen.
De stop in Perm bood genoeg tijd om even de trein uit te stappen en een fles gekoeld water, kwas en een brood aan te schaffen bij de kioskjes op het perron en bij te praten met de Britse reizigster. Zij introduceerde ons met twee Amerikanen die in de coupé naast haar verbleven. Twee vrienden die samen de Trans-Siberië Express reisde. Een reis wat hun uiteindelijk wereldreis opleverde aangezien ze in Los Angeles en New York woonden en in New York hun reis gezamenlijk begonnen en in Los Angeles eindigde. Misha kwam er ook bij en stak nog snel een sigaret op voordat de trein weer vertrok. Veel aandacht voor ons had hij niet, hij had meer interesse in de Britse dame die op haar beurt weer haar best deed om hem zo veel mogelijk te negeren. Na een uur in de trein gezeten te hebben en verder gepraat te hebben over muziek en auto’s met Sasha drong ik aan om deze avond eens in het restauratie rijtuig te gaan eten. Ik werd op expeditie gestuurd om de prijzen daar te gaan bestuderen. Nadat ik een rijtuig of zeven gepasseerd was bereikte ik het restauratierijtuig en vroeg ik naar het menu. De Russische spoorwegen waren tot een bepaalde hoogte ingespeeld op buitenlandse reizigers door de gerechten ook in het Engels te beschrijven. De prijs dient men uit een tabel te halen welk enkel een Russische aanduiding heeft. Met wat basis Russisch was er prima uit te komen waar de prijsstond in het schema. Ik informeerde mijn vader voer de prijzen en volgens hem kon dat geen Russische Roebels zijn want hij had ergens gelezen dat dat Chinese Yuan moest zijn. Nadat ik uitlegde dat deze trein niet in China kwam en de Russische Spoorwegen niets bereikte met diensten te alten afrekenen in Yuan overtuigde ik hem en namen we een maaltijd in het restauratierijtuig. Na het bestuderen van de kaart besloot ik voor een gerecht te gaan met gegrilde Siberische zalm maar kreeg bij het bestellen een “Njet” want ze hadden geen Siberische zalm of zalm in zijn geheel niet. Ik besloot voor een gerecht met varkensvlees te gaan maar wonder boven wonder kwam er wel een Siberische zalm aan en werd opgevolgd door het bestelde gerecht met varkensvlees. Een wonderbaarlijke gebeurtenis en zoals te verwachten was hun Engels niet toereikend genoeg om verhaal te halen, hun Duits tevens ook niet en mijn Russisch ook niet. Misschien had mijn vader wat kunnen doen in het Frans maar we verwachtte het niet. Met vragen maar voldaan keerden we terug naar onze coupé, de prijzen waren meegevallen maar toch wat te duur om het dagelijks te doen ondanks dat de grootste genoegens van treinreizen het uitgebreid dineren met een voortdurend veranderend uitzicht is. Sasha en Kolja waren geïnteresseerd in onze ervaring en deelde de mening dat het wat aan de dure kant was. De schemer begon te vallen en we daalden vanuit het Oeral gebergte naar beneden. Het volgende station was Jekaterinaburg maar voordat we deze Aziatische stad zouden bereiken moesten we eerst Azië nog halen. Het was dat Sasha ons wees op een obelisk langs het spoor en ik was had voor het eerst in mijn leven Europa verlaten. Heb wel eens Azië zien liggen vanuit Rhodos maar dichterbij was ik nog niet geweest dan nu. In Jekaterinaburg namen we afscheid van Sasha en Kolja. We hadden tijd om de trein te verlaten maar een onweersbui zorgde er voor dat iedereen in de trein bleef.
De volgende morgen werden we wakker in onze coupé. Er waren geen andere reizigers bijgekomen. Ik dronk mijn thee at wat brood en soep en las in het boek wat ik meegebracht had, Dee Groot Spoorwegcarrousel van Paul Theroux. Rond tienen, Moskou tijd, hadden we de eerste lange stop voor die dag. Een klein kwartiertje in Itsjim. Veel was er niet te doen, het bleek gewoon een perron in een klein ogend plattelands nederzetting te zijn wat vreemd genoeg Europees aanvoelde, maar dat was logisch te verklaren aangezien de Russische cultuur Europees is. Een kwartiertje je benen strekken en frisse lucht deed wonderen en opgeladen en wel stapten we de trein in voor de volgende kilometers. We waren nog twee dagen en 2500 kilometer van Irkoetsk verwijderd, ongeveer dan. Die middag werd er niet veel meer gedaan dan verder lezen in De Grote Spoorwegcarrousel en dom weg uit het raam staren. We spraken wat met de Britse reiziger en Misha, welk wel een zeer grote interesse had in welke dranken, voornamelijk sterke dranken, we lekker vonden. Hij vond alles lekker wat hij kende terwijl wij wat gereserveerde waren hier in. Misha ging naar het toilet tot grote opluchting van de Britse reiziger, ze begon het langzaam aan vermoeiend te vinden dat hij constant contact met haar zocht. Ik begreep oprecht zijn interesse in haar niet. Die middag gebeurde eigenlijk niet veel. De trein denderde voort en zo nu en dan kwam er een tegentrein langs en telde mijn vader het aantal wagens in de trein, stee vast kwam hij op 88. Dit herhaalde zich tot dat we in Omsk aankwamen waar we voor 20 minuten konden genieten van beweging en frisse lucht. In Omsk was ik mijn vader even kwijt maar al snel kwam hij aan gelopen met een bakje gevuld met een bruine substantie en presenteerde trots dat hij ergens iets te eten had gekocht.
We nuttigde het tijdens het avond eten. Het smaakte niet verkeerd en deze substantie zou zomaar eens één van de smakelijkste consumpties zijn wat ik gegeten heb. Mijn vader was er mee eens maar dan wel zonder de dille, geen idee wat dat was maar het bleek de groene takachtige kruide te zijn. De tijd ging net als de trein maar voort en op de gang werden er vele gesprekken gevoerd, niet alleen tussen de toeristen maar ook de Russen onderling. Ik sprak met de Britse over of ze Minsk had bezocht en dat had ze gedaan. Ze vond het een verrassend mooie stad en de valuta bleef haar bij, niet heel afwijkend van mijn herinneringen. Helaas konden we Minsk niet bezoeken voorafgaand aan deze reis. Dit had te maken met het beleid van mijn vaders werkgever, welk niet heel flexibel was in onbetaald verlof, ik realiseerde me dat ik de tijd en de vrijheid van het studenten leven moest koesteren. Toen het begon te schemeren besloot ik weer op expeditie te gaan naar het restauratie rijtuig, niet om de menukaart te bestuderen maar om twee gekoelde flessen bier te halen. Waar de expeditie makkelijk ging overdag, althans bij daglicht, werd het uitdagender in het donker. De tweede klas rijtuigen waren nog prima te doen met de verlichte corridors van het rijtuig, de derde klas werd wat uitdagender. Dit waren slaapzalen waar de verlichting collectief geregeld werd en de corridor niet aan de uiterste zijde van het rijtuig bevond. Hierdoor liep je in het donker wel eens tegen een uitstekende voet, elle boog of hand aan. Gelukkig hadden de uiteinde van de corridor een lichtkrant met de tijd, datum en het volgende station. Wat hielp om recht uit te lopen maar de uitstekende voet niet te ontdekken. In het restauratie rijtuig kocht ik twee bier als service wouden ze het openen maar gezien de terugreis leek het mij beter dat we het in onze coupé opende zodat er niemand onnodig met bier werd besmeurt. We hadden immers toch een flessenopener mee. Onderweg liep ik weer tegen, waarschijnlijk, de zelfde voeten, elle bogen en handen aan en dankzij een wissel stootte ik mijn hoofd nog tegen iemands achterwerk.
Ik begon me immers te realiseren dat het verschil tussen de Moskou tijd en de lokale tijd merkbaarder De zon stond merkbaar verder dan de tijd welk ik aanhield net als de Russische spoorwegen. Het aanhouden van de Moskou tijd is aan te raden omdat de gehele dienstregeling in Moskou tijd is uitgewerkt en je dus zo weet wanneer een lange stop gepland is. Ik stond net voor Krasnojarsk op en nam mijn ontbijt op het perron, gehaald en realiseerde me dat de inwoners van Krasnojarsk hun lunch al op hadden. De trein arriveerde in Krasnojarsk om 08:35 Moskou tijd end at vertaalde zich in 12:35 Krasnojarsk tijd. Die middag werd er niet veel ondernomen, we kregen geen nieuwe reizigers in onze coupé en er werd rustig uit het raam gestaard en door mij gelezen. Af en toe vond er een gesprek plaats op de gang en een Russische moeder probeerde steevast haar zeven jarige dochter te dwingen om met de buitenlanders te gaan praten om zo Engels te leren. Tegen de avond was er nog een lange stop in Ilandskaja en werden we voor her eerst geïntroduceerd met Omoel, een gedroogde vis wat men graag in deze regio nuttigt. We sloegen het aanbod over en de dame liep met de, aan een stok geregen, vissen verder te trein af. Wel kocht ik een lunch in de vorm van een soort van worstenbroodjes bij een stantionshandelaar, eigenlijk gewoon een bejaarde die haar pensioen aanvulde met zelfgemaakte broodjes op het perron. Berken bomen waren schoten nog altijd voor bij ent als de tegemoet komende goederentreinen. Na Krasnojarsk was het spoor merkbaar slechter geworden en de trein reed al niet meer zo soepel als voor heen, her en der waren er nog stukken ongelest spoor en konden we genieten van het kedeng-kedeng geluid. Die avond besloot ik maar “vroeg” naar bed te gaan want om want om 04:00 in de ochtend werden we gewekt, maar blijkbaar leefde mijn vader de hele tijd niet in Moskou tijd want hij vond dat dat niet echt vroeg was om op te staan want het was immers toch vijf uur later.
Benieuwd naar het veranderende tussen Moskou en Irkoetsk? Bekijk dan deze uur durende video welk ik onder weg gemakt hebt. Ik heb geprobeerd om, ongeveer, het uur een opname te maken.
En mocht je willen weten welke stations gepasseerd zijn en het verschil tussen lokale en Moskou tijd? Gebruik dan de volgende link, het is wel in het Russisch. (Местное время = Lokale tijd / Московское время = Moskou tijd)