[Mongolië 2013] Met klagende Duitse toeristen de Chinese grens over [Ulan Bataar – Datong]

Na het ontbijt werden we door een chauffeur opgehaald die ons naar het station van Ulan Bataar. Daar stond de trein naar Beijing al klaar op het station. Grote donker groene rijtuigen van de Chinese spoorwegen werden druk bestegen door voornamelijk Chinese mensen en westerse toeristen. Ik besloot nog even snel naar de voorkant van de trein te lopen voor de een foto van de locomotief, of eigenlijk locomotieven. Het gerucht gaat dat de Mongoolse spoorwegen altijd twee locomotieven inzet waarvan de tweede als een reserve locomotief dient. Mij lijkt dit overdreven omdat de Trans-Mongoolse spoorlijn vrij bochtige hellingen kent en treinen hier niet goed mee overweg kunnen. Voor onze trein stond één locomotief bestaande uit twee delen, helaas bleek de locomotief een recent exemplaar van het Amerikaanse General Electric te zijn wat natuurlijk de foto’s een stuk minder authentiek maakt.

IMG_7120

Onze Chinese provodniks spraken amper Engels of Russisch maar hadden blijkbaar geen enige moeite met onze Mongoolse treintickets. Nadat we onze bagage hadden weggestopt verschenen er twee onhandige Duitse bejaarden voor de deur en rezen gelijk de vragen op of ze wel de juiste coupé hadden en er ontstond een typische discussie die alleen een Duits bejaarde echtpaar kan voeren. Het bleek toch dat we met dit echtpaar de coupé moesten delen en tot overmaat van ramp hoorden ze bij een grotere groep Duitse bejaarden die maar al te graag gingen klagen over de kwaliteit van de trein, het hotel en het ontbijt in het hotel.

IMG_7121

Stipt op tijd vertrok de trein uit Ulan Bataar. Het spoorweg museum, het triest uitziende pretpark en vele troosteloze flats en omheinde gers gleden achter de ramen voorbij. Doordat het bewolkt weer was leek Ulan Bataar en de omgeving ontzettend troosteloos. Terwijl dit allemaal voorbij kwam hoorde ik op de achtergrond het Duitse echtpaar tegen mijn vader klagen over hun verblijf in Ulan Bataar. Hotel was niet goed, ontbijt was karig, de stad was vies, de stad was niet mooi, het verkeer was gevaarlijk, er liepen vage mensen door Ulan Bataar, de excursies waren niet interessant, etc, etc.

IMG_7127
IMG_7135

Na enige tijd kwam het prachtige groene Mongoolse heuvellandschap tot zijn recht onder een blauwe hemel met zon. Het grauwe Ulan Bataar was ingeruild door een idyllisch groene valleien met gras, vee, een rivier, bomen en een trein die langs de heuvel randen zijn bochtige traject omhoog en naar de Chinese grens volgt. Dat mensen op fleuren van zon was duidelijk te merken bij het Duits echtpaar. Het geklaag maakte langzaam plaats voor opwinding van de natuurschoon rondom Ulan Bataar.

IMG_7148
IMG_7149

De trein vorderde verder naar het zuiden en na verloop van tijd nam het heuvel landschap af en begon het landschap te vlakken. Groepjes van ger tenten staken fel af vanuit het frisse groene landschap. De zon kwam hoger te staan en in de coupé begon de temperatuur op te lopen. De Chinese spoorwegen hadden met de hitte in Mongolië rekening gehouden en alle coupes van de rijtuigen uitgerust met een vrij irritant ventilatortje. Omdat alle de slaapplaatsen verdeeld zijn als twee stapelbedden heeft de ontwerper verzonnen dat de ventilator niet alleen zich horizontaal verplaatst maar ook verticaal, en dan bij voorkeur in een rondje. Met een achtbaanachtige ratel klom de ventilator omhoog om aan de andere kant met een daverende klap naar de laagste positie te vallen.  De eerste keer schrokken we ons rot en dachten dat het ventilatortje op het tafelde neer zou komen maar na een aantal keer de cyclus aandachtig aanschouwd te hebben accepteerde we het als een extra ritme bovenop de ritme van de rijdende trein.

IMG_7153

De Trans-Mongoolse spoorlijn bestaat hoofdzakelijk uit enkel spoor welk voor een spoorlijn recent is aangelegd. De bouw van de Trans-Mongoolse spoorlijn is begonnen 1947 en heeft Ulan Bataar bereikt in 1950, wat de Stalin verheerlijking kan verklaren op de locomotief in het spoorwegmuseum. In 1955 was Ulan Bataar verbonden met China. De route volgt hoofdzakelijk een oude karavaanroute tussen China en Rusland. Waarom de spoorlijn als enkel spoor is aangelegt blijft gissen. Is het de geografie, de economische situatie van Mongolië en/of die van de Sowjet-Unië. Vergeet niet dat in de jaren vijftig Mongolië voornamelijk afhankelijk was van de Sowjet-Unië, welk in die tijd nog in wederopbouw was van de vernietigende veldslagen uit de Tweede Wereld Oorlog. Vergeet niet dat steden als Minsk, Kiev, Kharkov en Stalingrad tot de grond toe waren afgebrand en vanuit niets opnieuw werden opgebouwd of dit mee speelde in schaarste aan bouwmaterialen en mankracht blijft voor mij gissen. Wel is er rekening gehouden met het passeren van treinen die noordwaarts en zuidwaarts rijden. Zo stonden we een kwartiertje stil in een plaats. Maar of dit een plaats was is dan weer een andere vraag. Het stationnetje droeg in ieder geval de naam Tsjoeluut (Чулуут).  Het stationnetje werd door een hand vol bakstenen gebouwen omringd en ik vermoed dat het gebouwen zijn van diverse civiele diensten van de Mongoolse overheid die de aanwezigheid van het station gebruiken om poststukken en pakketten naar Ulan Bataar te sturen en te ontvangen. We stonden op dit kleine stationnetje een klein kwartiertje en wachtte op een noordwaartse trein. Klein detail, de stationschef was een vrouw. In Mongolië is de feminisering verder gevorderd dan in west Europa en dat zou wel eens in het socialisme kunnen liggen maar ik vermoed voornamelijk dat het harde nomaden bestaan hier de kern van kan zijn.

IMG_7226
IMG_7266

Al na vier uur waren mijn vader en ik de Duitse toeristen even zat en maakten we een expeditie naar het Chinese restauratierijtuig in de trein. De keuken was gesloten maar we konden wel een kopje koffie en thee krijgen in mooie gedecoreerde glazen. Terwijl we de consumpties nuttigden keken we onze ogen uit in het restauratierijtuig. Het interieur bestond uit prachtig houdsnijwerk en tussen de ramen hingen uit hout gehouwen hertenkopen met prachtige geweien. De pilaar op de bar was omcirkeld met een prachtig uit hout gesneden draak, dit tafereel deed mij denken aan treurige warme Chinees-Indische restaurants in een regenachtige November zondag rond Stadskanaal. De uitbater ontdekte dat wij geen suikerklontjes hadden ontvangen en met een overdreven Chinese vriendelijkheid bracht hij ons een uit Rusland afkomstig doosje suikerklontjes te brengen. Achteruitlopend met buiggebaren ging hij weer terug naar zijn bar en keuken. Ondertussen begon het landschap steeds droger te worden en kwam de Gobi woestijn dichterbij.

IMG_7227
IMG_7230

Tegen iets voor twaalven verschenen er achter het raam allemaal bouwactiviteiten en bakstenen gebouwen, flets en daartussen geplaatste ger tenten. Dat deze plaats wat groter was dan de voorgaande bleek wel toen er her en der allerlei sporen opdoken met daarop locomotieven en wagens om kolen te vervoeren. We stopten op het station van het plaatsje Tsjojp (Чойр), geen idee of ik dit goed translitereer omdat ik dit vanuit het Russisch doe en niet vanuit het Mongools. We hadden een goede twintig minuten de tijd om onze benen te strekken en frisse lucht in onze longen te laten lopen. Op het perron herkende we mensen waarmee we in de trein tussen Moskou en Irkoetsk hadden gezeten, of ze ons ook herkende weet ik niet. Ondanks dat ze Nederlands waren gingen hun gesprekken niet voer toeristen die ze herkenden op het station van Tsjojp van het perron in laten we zeggen Perm. Ik kocht een fles koud water en een paar versnaperingen bij een vrouw met een winkelwagentje, met peuter in het peuterzitje. Toen ik in de trein zat, en het perron leeg was, zag ik haar tevreden de tugriks tellen die ze had verdient aan de gretige toeristen die bij haar water, versnaperingen en toilet papier kochten. Toen de trein vertrok merkte ik op dat het stations gebouw er als een soort van te zoet gebakje uitzag.

IMG_7272
IMG_7279
IMG_7286
IMG_7289

Na Tsjojp begon de Gobi woestijn pas echt. Steeds meer gras verruilde de plaats in voor zand en niet alleen het zand nam toe maar ook het geklaag van de Duitsers. Ze verbaasde zich er over dat mijn vader en ik gewoon uit durfde te stappen in Tsjojp en vroegen aan ons of we niet bang waren om de trein te missen. Nadat we vertelde dat we deze reis in Moskou zijn begonnen kwam het bij hun door dat we er wat ervaring mee hadden en natuurlijk waren we wat jonger en kwamen nou eenmaal de trein makkelijker uit en in. Maar goed, deze wijsheid leverde weer genoeg geklaag op want hun groep begon in Irkoetsk. Aeroflot vonden ze een prima maatschappij, mits het niet binnen Rusland was. Want de reis Duitsland – Moskou was beduidend beter dan Moskou – Irkoetsk en het geklaag hield niet op bij de binnenlandse Russische vluchten. Uiteraard werd het hele gebeuren in Irkoetsk bekritiseerd en je vroeg je af of er wel iets goed was geregeld op die reis. Ik liet mijn vader hiervoor de psychologische hulp aanbieden terwijl ik op het gangpad naar de Gobi woestijn ging kijken en er al snel achter kwam dat je er ontzettend prima auto foto’s kon maken. Van die typische dat de auto in een lege wereld rijdt.

IMG_7348
IMG_7357
IMG_7373

Midden in de Gobi woestijn was het weer tijd om even te stoppen, nou ja even. We hadden 37 minuten de tijd om onze benen te strekken en eventueel wat te drinken en te eten te kopen. Toeristen namen gretig de bevroren flessen bronwater uit de Alpen af. Het vervelede van een bevroren fles water is dat je niet gelijk je dorst kan lessen. Niet alleen het water wat ze verkochten was bevroren, ook de repen Alpenchocolade kwamen uit de vriezer. Het perron werd gevuld door, uiteraard, allemaal toeristen die uit de Chinese rijtuigen kwamen n enkele van deze toeristen heb ik al eens ergens gezien in Europees Rusland vijfduizend kilometer terug.  De Duitse taal was de grote afwezigheid want uit angst om de trein te missen, of de moeilijke acrobatische handelingen voor bejaarden om de trein in en uit te komen, bleven ze binnen. Hoe ze aan voedsel en water kwamen bleef mij een raadsel. De komende vier uur tot het volgende station en de grens bleef het geklaag aanhouden en ze konden zelfs al klagen over activiteiten die in de toekomst lagen. Zou de Peking Eend lekker zijn, is het hotel in Beijing wel goed, zou de gids in Shanghai goed kunnen vertellen, zou d terug vlucht goed geregeld zijn en weinig turbulentie onderweg. Ik ging maar op de gang staan om te genieten van de grote leegte van de Gobi woestijn en zo nu en dan een foto te maken.

IMG_7397
IMG_7409
IMG_7452

We hadden ons voorbereid op een maaltijd als de treinritten die we hiervoor hadden gemaakt. Noedels, soep en brood dronken we weg met warm geworden bier met de naam Golden Gobi. De Duitsers hadden zich minder voorbereid en hadden vanuit de organisatie soep, noedels en de broodjes van de ontbijt buffet van het hotel.  Met een luid getoeter arriveerden we in Zamyn-Üüd, de grens plaats. Gedurende de anderhalf uur durende stationnement werd er druk gerangeerd met de binnenlandse rijtuigen die mee liepen in de trein en naar het juiste spoor gebracht voor de trein van Beijing naar Ulan Bataar. Tijd om de trein uit te stappen hadden we niet. De grens controle vond gelijk plaats en we waren wederom ons paspoort weer eventjes kwijt, tot lichte paniek bij de Duitsers. Het wachtte duurde lang en omdat de stoomvoorziening in het rijtuig op een spaar stand overschakelde en ons ventilatortje stil kwam te staan, wat de hitte deed toenemen en het beklag van de Duitsers ook. Ik ging maar in het gang pad staan om bij het raampje frisse lucht te kunnen krijgen en te kijken naar de woestijn, de stad, het station en de donker wordende lucht. Een afkoelende woestijn lucht verspreid een heerlijke geur. We kregen onze paspoorten terug en de trein reed het station uit richting de grens met China. In de douane depots stonden diverse grote mijnbouw machines te wachten op inklaring in Mongolië. Midden in de woestijn tussen Zamyn-Üüd en Erenhot, de daadwerkelijke grens tussen Mongolië en China. Terwijl de trein stilstond en de lucht donkerder werd zochten militairen met zaklampen naar mogelijke verstekelingen die illegaal Mongolië wouden verruilen voor China. Na en paar minuten schijnen en zoeken vonden ze niemand onder de trein en onder militair saluut reed de trein van Mongolië naar China.

In China reden we een spookachtig oranje verlicht terrein op. Links en rechts tonden diverse locomotieven en wagons te wachten op verdere transport richting China of Mongolië, containers van de diverse grote bedrijven zorgen voor een mooie omheining. We arriveerde langs een perron en een groep Chinese grensbeambten stonden klaar om onze paspoorten in te nemen ter controle. Nadat een Chinees, die met zwaar Amerikaans accent Engels sprak, onze paspoorten had ingenomen en de nodige reizigers al wakker had moeten maken, verdween de trein richting een grote grijsbakstenen loods. In deze loods werden de draaistellen van de rijtuigen aangepast van Russisch Breedspoor naar normaalspoor. Voor deze handeling worden de draaistellen, de wielen aan de einde van de rijtuigen, los gemaakt. Daarna wordt het rijtuig opgetild door gigantische mechanische krikken om de draaistellen van Russische breedte er onder uit te trekken en de Chinese, dus normaalspoor, draaistellen er onder te trekken. Omdat dit fascinerende tafereel onder ons rijtuig bevond en dit moeilijk te zien is uit het raam stond iedereen zich te verdringen bij de kleine raampjes van de deuren tussen de rijtuigen. Als de draaistellen vervangen zijn werd de trein gerangeerd naar een perron aan de andere kant, daar stonden bekende gezichten onder de autoritaire petten op ons te wachten om onze paspoorten terug te geven. We konden de trein uit om naar het (hurk)toilet te gaan en als we het konden betalen de nodige producten in een chaotische supermarkt kopen.

IMG_7460
IMG_7465
IMG_7468