De volgende ochtend wandelde ik naar het station. Het hostel bood geen ontbijt opties en dus diende ik te doen met een duur broodje Goudse kaas bij de kiosk op het station van Chur. Ik had nog een goede vijftig minuten voordat mijn trein naar Landquart vertrok. Deze tijd besloot ik te benutten met het fotograferen van diverse treinen van de Rhätische Bahn. Na wat leuke foto’s en video’s genomen te hebben nam ik de trein naar Landquarrt. De smalspoortreinen van de Rhätische Bahn voelden een beetje duplo achtig aan. Het had iets hol en bonkig, ze hadden dan wel weer een hoog plafond met grote ramen zodat je optimaal kan genieten van het Alpen landschap. In Landquart stapte ik uit om een uur op dit station rond te brengen.

Na een uurtje treinen vastleggen nam ik de trein richting Klosters, ik wilde het rondje vanuit Chur maken via Klosters, Davos en Filisur. Omdat ik de trein naar Scuol had diende ik in Klosters voer te stappen. Tot die tijd was het genieten van het Zwitserse landschap. De trein kronkelde langs rivier in het dal. Mooie vergezichten zaten er niet in, maar de bergen in de nabijheid deed je ontzettend nietig voelen. Na Schiers begon het traject om hoog te gaan en sporadisch kreeg je een glimp van een prachtig uitzicht over het dal. Helaas was merendeel van de route gehuld achter een rij dennenbomen  Grote delen van het traject zijn uitgevoerd in enkelspoor, wat het voordeel heeft dat er geen tegentrein het uitzicht kan verpesten. Omdat ik niet wist waar ik precies moest overstappen besloot ik in Klosters uit te stappen bij Klosters Dorf en niet bij Klosters Platz.

En dat bleek een vergissing. De trein naar Davos stopte niet in Klosters Dorf en sloeg deze gewoon leuk over. Ik had blijkbaar een vergissing gemaakt op mijn rondje Graubünden. Na het raadplegen van de informatie op het station ontdekte ik dat er geen trein was van Klosters Dorf naar Davos. Ik diende eerst richting Klosters Platz te reizen. Dus besloot ik te wachten op het station voor de volgende trein. Klosters Dorf gaf me voor het eerst een Zwitserland gevoel. De rust met het geluid van geloei en de bekende koebel en natuurlijk de geur van koeienmest en gemaaid gras. Dat er af en toe een trein stopte en hier bij de overweg blokkeerde wat geen irritatie opleverde bij automobilisten. Zwitserland is gewoon af en Nederland heeft nog een lange weg te gaan met de opgefokte automobilisten..

In Klosters Platz had ik een goede driekwartier overstaptijd op de trein naar Davos. Het vreemde is dat Klosters Dorf groter klinkt dan Klosters Platz maar toch bleek dit anders te zijn en dat verklaarde ook mijn overstap fout van zojuist. Wanneer de trein vertrok naar Davos werd ik getrakteerd op  schitterend uitzicht over een dal, welk helaas zo nu en dan werd onderbroken door een rij naaldbomen. We bereikten Davos vrij snel en ik stapte uit samen met vermogende bejaarden. Deze bejaarden werden weggevoerd in een taxi of namen plaats in het stationsrestauratie. Ik besloot om Davos te verkennen maar had geen zin om in deze hitte Davos te verkennen, daarnaast had ik al een uur verspild en wil ook nog de lijn Chur – Arosa doen aan het begin van de avond. Ik nam maar plaats in het stationsrestauratie bij de bejaarden. Het viel mij op dat de vrouwen voornamelijk hun man aan het lijntje hielden door hem een biertje of een duurder broodje te nemen. Ik snap het ook wel want ik betaalde voor een flesje ijsthee en een soort van saucijzenboordje omgerekend 11 euro.

Voordat ik de trein naar Filisur nam, nam ik nog even een kijkje bij de toeristen informatiepunt. Ik ontdekte dat ik eigenlijk nog niet zo heel ver van Chur af was. Aan de andere kant van de bergen lag Arosa al. Des ondanks ben ik al een flink aantal uur onderweg, natuurlijk komt dit door de onderbrekingen onderweg en natuurlijk de ongelukkige geografie van Zwitserland. De Rhätische Bahn verkocht leuke souvenirs maar om 20 euro te betalen voor een USB stick van 8 GB van een locomotief ging mij wel wat te ver. De rit naar Filisur voerde langs een prachtig dal, en uiteraard werd het uitzicht zo nu en dan onderbroken door een rij naaldbomen. De spoorwegen van de Rhätische Bahn staan bekend om de spectaculaire viaducten, waar je niets van ziet als je in d trein zit. Ik nam het besluit om de volgende keer ik hier werk van ga maken. In Filisur diende ik voer te stappen naar de trein naar Chur. Ik besloot een rijtuig in te stappen en blijkbaar was dat niet de bedoeling volgens de conducteur, het was namelijk het fietsen- en skirijtuig. Ik moest in het rijtuig er naast instappen maar mocht wel door het fietsenrijtuig naar de andere rijtuigen lopen. Bij het uitrijden van Filisur zette ik mij schrap om een glimp van het Landwasserviaduct te aanschouwen. Vanuit Filisur naar Chur komt de trein na een tunnel direct uit op een viaduct over een ravijn.  In tegens telling tot andere viaducten is dit ongetwijfeld een die wel de moeite is vanuit de trein want na de tunnel zag je een rivier in de diepte onder je.

De trein bleef stilstaan tussen de weilanden. Na verloop van tijd kwam er een slechte omroep dat de trein defect was en we een rijtuig er uit gingen rangeren even verder op. Natuurlijk was de omroep alleen in het Zwisters dialect, waardoor ik het zelf ook moeilijk kon verstaan. Tot overmaat van ramp zat mijn rijtuig vol met Amerikaanse toeristen die al helemaal geen woord Duits spraken en ik nog aan hun moest uitleggen wat er aan de hand was. Na twintig minuten wachten reed de trein stapvoets verder naar het eerst volgende station. Het was niet echt een station maar een mogelijkheid om goederenwagens te laden en te lossen. We moesten allemaal de trein uit en iedereen liep wat geërgerd en geïrriteerd tussen de sporen door. Het rijtuig werd uit de trein gerangeerd en op het zijspoor gezet. Tijdens het terug samenstellen van de trein begonnen de Amerikaanse bejaarden zich zorgen te maken of ze nog wel op tijd zouden arriveren voor het diner in het restaurant, en of de plaatsen nog beschikbaar zouden zijn als ze later zouden komen.

Door de verkeerde voerstap in Klosters en de defecte trein vond ik het niet meer de moeite om de trein naar Arosa te nemen. De zon was al aardig aan het wegzakken achter de bergen. Ik besloot om een wandelingetje door Chur te maken. Wat nog een aardig stadje was maar niet bijzonder. Mijn mag begon te klagen en ik besloot om op het terras naast het hostel een pizzaatje te eten en een biertje te drinken. Rustig was het niet want de Italiaans talige dienstplichtigen hadden iets te veel bier op.

Na een hectische periode waarin ik nipt door kon naar het tweede jaar van mijn studie, lang leve HBO waar je afhankelijk bent gemotiveerde medestudenten was het tijd voor het zomerreces. Tijdens dit zomerreces trok ik mijn stoute bergschoenen aan en ging alleen op reis, op basis van een Interrail Pass. Mijn idee was om Zwitserland te bezoeken aan de vele goede verhalen die ik er over had gehoord om via Noord-Italië naar Oostenrijk te reizen en een vriend in Praag te bezoeken. En dus stapte ik de ICE naar Bazel SBB in met een Interrail en een reservering. Ik had de hele reis gepland tot Praag. Ik had al wel eens eerder met de ICE gereisd, ook internationaal naar Duitsland. Ik heb het altijd een prima trein gevonden voor reizen tot twee uur, en daar blijft mijn standpunt bij. De zit naar Bazel was wel erg lang en na Frankfurt am Main begon ik me lichtelijk te irriteren aan de stoelen. Het comfort laat wat te wensen over voor een trein als de ICE. In Bazel had ik een overstap op de trein naar Zurich en kon ik gelukkig even mijn benen en rug buigen in de normale positie en mijn zitvlees rusten. Vanaf Bazel is het een uurtje naar Zurich.

In Zurich zocht ik mijn weg naar mijn hostel doormiddel van cryptische beschrijvingen van website en een matige beschrijving van Google Maps na de trein naar een buitenwijk van Zurich, ik moest uitstappen Zurich Wollishofen. Ik had altijd het idee dat iedereen in Zurich blij zou zijn met zijn uitzonderlijk goede positie. Maar onderweg naar het hostel kwam ik toch revolutionaire kunst tegen op een schutting. Ik checkte in bij het Zurich Youth Hostel en kreeg een kamer toegewezen waar een Amerikaanse hippie en een jonge dame uit Londen al bivakkeerde. Ze waren druk in discussie of een middag mediteren bij de McDonalds op Times Square asociaal was of een verbetering voor je leven. Toen ik binnenkwam kreeg ik de vraag of het kon, met één kopje thee de hele dag in de McDonalds te zitten. Aangezien het een groot kapitalistisch bedrijf is vind ik elke mogelijkheid om zo’n bedrijf te irriteren gerechtvaardigd.

Ik ging maar Zurich in. Op zoek naar eten, geen McDonalds, en de stad Zurich te leren kennen. Zurich is niet echt een spectaculaire stad. De architectuur is mooi, rustgevend en niet te wild. Misschien wat eentonig voor een toerist. Maar de ligging van Zurich sprak mij meer aan. Aan een meer war heerlijk gerecreëerd kon worden met de bergen op de achtergrond. Zwitserland was even wennen, waar je in Wit-Rusland of Roemenië gewoon voor weinig kan dineren betekend in Zwitserland dat je het slechts met een braadworst moet doen. Na een dure braadworst besloot ik naar het station van Zurich te gaan om de nodige nachttreinen te gaan bekijken en vastleggen. Het voelde raar om een aanstaande nacht alleen in het buitenland door te brengen. Ik had eigenlijk heel veel zin om de nacht niet in het hostel door te brengen maar in een nachttrein en bij voorkeur die naar Amsterdam. Nadat de nachttrein naar Amsterdam vertrok ging ik terug naar het hostel om te gaan slapen. Die nacht sliep ik slecht, op een één of andere manier bleef ik denken aan thuis en of ik dit goed had achtergelaten. Iets wat ik niet had in de voorgaande reizen.

Na een nacht piekeren over allerlei onzin thuis als in of ik vergeten was de badkamerlamp of het computerbeeldscherm uit had gezet, ging ik naar het ontbijt buffet. Ik ben zelf niet zo van een ontbijt maar als je er toch voor betaald hebt en je er gratis eten mee kan nemen in een duur land als Zwitserland dan maak ik er wel een uitzondering voor. Ik zou Zurich verlaten om naar Geneve te reizen. Ik had eigenlijk geen idee wat ik in Geneve moest doen maar wilde het gewoon bekijken. Ik nam de intercity van Zurich naar Geneve. Een prachtige rit langs meren en heuvels met wijnranken gleden langs mij voorbij met op de achtergrond de Alpen. Geneve had een vreselijk modern stationsgebouw en door de hitte zag ik niet meer dan die stad dan het station. Ik had mijn grote rugzak mee, zo’n een die mensen gebruiken voor een maand Australië. Omdat het dik in de dertig graden was en de kluisjes ontzettend duur zijn besloot ik op het station te blijven voor wat video beelden en foto’s van de diverse treinen. Een aantal lege bagagekarren aan het einde van het perron gaf mij een prima gelegenheid om mijn bagage te dumpen en te zitten. Volgens een aantal werknemers van de Zwitserse spoorwegen kon je er ook prima op slappen.

Na een goede middag treinspotten in Geneve vertrok ik weer richting Zurich. Niet om in Zurich te overnachten maar om door te reizen naar Chur. Geen idee hoe ik dit moest uitspreken en toen de conductrice kwam vroeg ik naar de overstapmogelijkheden in Zurich HB. De conductrice begreep mij niet omdat ik Chur op zijn Nederlands of Algemeen Beschaafd Duits uit probeer te spreken. Nadat ik het spelde gaf ze mij een korte les hoe ik Chur uitdiende te spreken. In Zurich had ik een ruime overstap op de trein richting Chur. De rit van Zurich naar Chur loop langs het meer van Zurich. Hier begonnen de bergen vorm te krijgen en door de breedte van het meer kreeg je vanuit de trein een mooi uitzicht op de rotswanden in de het avond licht.

In Chur aangekomen zocht ik de weg naar het hostel, welk in de binnenstad van Chur bevond. Ik diende de spoorlijn te volgen, welk over de straat was aangelegd als een soort van tram. Terwijl ik het spoor volgde hoopte ik dat ik nog de mogelijkheid had om er een trein te kunnen vastleggen, en die kans kreeg ik. Ik hoorde achter mij een trein de heuvel oprijden en was op tijd met de camera voor een video van. Het blijft een vreemde gewaarwording om een trein tussen het wegverkeer te zien. Ik kwam aan bij het hostel en de receptie was onbemand. Er hing geen telefoonnummer om mij te melden en de belknop werkte ook niet. Ik besloot om inlichtingen te gaan halen bij een restaurant naast het hostel. Ik bleek daar te moeten inchecken in verband met een vakantie van de eigenaar.

In de goede oude tijd toen vrienden groepen op afstand met elkaar communiceerde met MSN werd ik toegevoegd aan een groepsgesprek. Het doel was om een man of vier te mobiliseren mee te gaan met de NVBS Jongeren naar Oostenrijk. De NVBS is een organisatie voor trein en tram liefhebbers en aangezien dit voornamelijk een speciaal soort mens is is het fijn om goed gezelschap mee te hebben. Twee van de vier waren sjaak afhaak en kon ik mij melden in Utrecht om vervolgens met over gebleven persoon, laten we hem Haber Türk noemen, naar Venlo te reizen. De groep bestond uit voornamelijk jonge manen die lichterlijk zenuwachtig waren om op tijd een foto te maken van de EETC 1200 locomotief en op tijd in de trein in te stappen. Haber Türk en ik konden het niet laten om het lied Alpen Express in te zetten om deze groep nog gespannener te maken.

Desondanks waren ze wel op tijd in de trein. Wij deelde onze coupé met twee treinfanaten uit het oosten van het land. In het buitenland waren ze wel eens geweest maar nog niet met de nachttrein en daar waren ze wel wat zenuwachtig voor. Na wat biertjes gingen we maar eens naar het barrijtuig voor de verdere alcoholische versnaperingen. Voor velen waren grote hoeveelheden alcohol vreemd. Naarmate da avond vorderende begonnen ze steeds meer te zwalken en het schommelen van de trein over wissels maakte het overeind blijven er niet eenvoudiger op. Struikelend over niets of een prullenbak was gebruikelijk en dan moest de terugtocht naar het rijtuig nog plaatsvinden.

We arriveerden op tijd in Innsbruck en dienden voor ons eigen ontbijt te zorgen, wat natuurlijk geen probleem was. Toen we weer op het perron aankwamen waar we hadden afgesproken was de groep in eens weg, tot verbazing van ons en nog een handje vol anderen was de groep, zonder het te laten weten, verplaats naar een perron verderop en helemaal aan het eind. Daar stonden ze al klaar voor de CityNightLine uit Amsterdem, welk werd gereden met een Baureihe 103. De tweede klassieker op deze reis. Nadat deze trein afgerangeerd werd stapten we de stoptrein in voor onze eerste stop langs de Brenner Pass, Martrei am Brenner.

We konden kiezen, met de groep mee wandelen naar een spotlocatie langs de baan of ons vermaken op het station. Omdat Haber Türk en ik geen zin hadden om met hun naar een weiland te wandelen met deze groep bleven we op het station achter. Gedurende de tijd filmde en fotografeerde ik de nodige treinen die het station passeerden terwijl Haber Türk wat rond hing en voornamelijk bezich was met zijn verzamelhobby van spoorobjecten die losliggen. Vrij snel in het begin kwam de Werbeloc 1116 182 van de Oostenrijkse Spoorwegen langs, deze locomotief werft voor de Oostenrijkse commando’s ondanks dat de locomotief mat zwart is. Na verloop van tijd kwamen onze coupé genoten terug, ze hadden de bus genomen om niet de hele afstand terug te hoeven lopen en dat gaf hun de gelegenheid om een goederentrein vast te leggen op het station. En dat zou nog voor wat roering zorgen. Wanneer de grote groep aankwam wandelen vertrokken ze gelijk naar het einde van het perron om daar, met een beetje teleurstelling, nog wat treinen te kunnen fotograferen zonder succes.

De volgende stop was Gries am Brenner, het laatste station in Oostenrijk en hier ging de groep weer naar een plaats buiten het station. Haber Türk en ik hadden daar geen zin in en bleven op het station. Gries am Brenner had een kleine wachtruimte om mensen een beschutte locatie te bieden tegen de koude bergwind en sneeuw. De voorzieningen waren nog best goed ook, er was zelfs een gratis toilet aanwezig en deze zag er ook nog fris uit. Haber Türk was rondom het station aan het struinen en haalde ergens een oud bord vandaan welk verbood om over de sporen te lopen, deze zou bij hem wel mooi staan in de woonkamer en dus nam hij deze mee. Om het geloofwaardig te houden voor de, ongetwijfeld jaloerse blikken vanuit de groep, haalde hij vuilniszakken op in het drop. Althans hij deed zich voor als iemand die een vuilniszak nodig had en wonder boven wonder kreeg hij het ook voor elkaar. In de trein richting Brenner-Brennero kwamen de eerste verbaasde vragen naar boven hoe Haber Türk aan dit bord kwam. Zijn antwoordt was steeds dat het in de container lag en hij het mee kreeg van een klusjesman van de Oostenrijkse Spoorwegen. Ze geloofden het niet, maar hoe konden zij weten? Ze waren immers niet op het station. 

Brenner-Brennero was voor menig deelnemer een eerste kennismaking met Italië en gelijk ook een gedenkwaardige. Het station Brenner-Brennero lag er slechtonderhouden bij. Ingegooide ramen, afbladderend verf en pleisterwerk, veel oude rommel op de perrons en slechte verlichting in de tunnels. Ik vond het een fascinerend station om rond te lopen en de Italiaanse spoorwegen hebben toch wel merkwaardige locomotieven rondrijden, rechthoekig en lomp. Haber Türk verzamelde niet alleen losse stations onderdelen maar ook veiligheidshestjes van spoorwegmaatschappijen. We struinden diverse kantoortjes af en af en toe bestonden ze uit een onfris onopgemaakt bed. Wie daar sliep was onduidelijk maar bij het kantoor van de Italiaanse Spoorwegen kon Haber TÜrk een veiligheiddshestje bemachtigen. Na een uurtje Brenner-Brennero was het tijd om terug te keren naar Innsbruck.

In Innsbruck dienden we zelf voor onze avondmaal te zorge en velen stapten de McDonalds binnen om met een zak voer op de trein te wachten, wat gewoon op het perron opeten werd om geen koude maaltijd te nuttigen. Haber Türk en ik haalden natuurlijk onze maaltijd bij en döner zaak en haalden wat bier op bij de supermarkt voor de terug rit.  Voor de terugrit hadden we de zelfde coupé als de heenreis en op een één of andere manier waren onze coupé genoten vertrokken naar een eigen coupé, reden waarom is onbekend. Uiteraard werd er die avond weer genoten van alcohol in het barrijtuig, welk drukker was dan de avond ervoor en hierdoor was er minder ruimte om te struikelen zonder sociale problemen. Het was de laatste rit van het seizoen den de trein was gevuld met reizigers die terugkwamen van hun skivakantie. Het merendeel stond in een hoekje hun camera’s te bekijken en de foto’s die ze gemaakt hebben die dag. Naar mijns inzien was er niet veel verschil tussen de foto’s van de leden omdat ze vaak naast elkaar gaan staan en dus nagenoeg de zelfde belichting en compositie hebben. Maar de twee uit het oosten hadden wel de BLS goederentrein en die hadden de anderen niet en dat maakte mensen jaloers en sommige vonden het zelfs nuttig om de opmerking te maken dat hij er wel voor zorgde dat de vannacht de foto’s van hun verwijderd zouden worden zodat iedereen nagenoeg de zelfde foto reeks zou hebben zonder BLS.

Een jonge dame kwam op ons af en vroeg aan ons of wij wisten wat zij deden. Blijkbaar had ze door dat er een soort van communicatie tussen ons en die groep was. Wij legde deze, licht, beschonken dame dat het treinfappers zijn en Haber Türk kon prima uitleggen wat fappen inhield, tot hilariteit van haar vriend. Na dit uitgelegd te hebben begaf zij naar de groep en vroeg of ze treinfappers waren en wat daar zo leuk aan was. Deze ongemakkelijke situatie zorgde er voor dat een aantal maar vervroegd naar bed ging.

Eigenlijk zouden we deze dag op de trein naar Lhasa, Tibet, stappen. Ondanks dat de Chinese autoriteiten ons niet hadden geweigerd zijn we toch niet gegaan. De reden is dat wij naar Tibet wilde gaan voor de treinreis en dan met name het Tanggula Pass, de hoogste spoorwegpas ter wereld. Met een hoogte van 5072 meter, ter vergelijking de hoogste berg in Zwitserland is de Dafourspitze van 4634 meter en de hoogste spoorlijn van Zwitserland, de veel geprezen Jungfraujoch, ligt op slechts 3454 meter hoogte. Omdat de Chinese autoriteiten ons eerst naar Lhasa wilde alten vliegen en dan de trein terug te nemen, waardoor we in de nacht over de Tanggula Pass zouden reizen, vonden we dit niet de moeite en omdat Aeroflot de komende dagen volgeboekt was bleef de keuze om langer in Beijing te blijven over.

In deze overtijd besloten we om rustig aan diverse bezienswaardigheden en musea te bezoeken. We trapten af met het Chinese Spoorwegmuseum, welk achteraf geen treinen bleek te bevatten. Het museum is gevestigd het oude stationsgebouw aan de zuidkant van het Tiananmenplein. Het museum bestond uit objecten, oude uniformen, kaartjes, seinen en lampen werden aangevuld door modellen van diverse locomotieven en rijtuigen en foto’s van grote spectaculaire infrastructuur projecten. Elk halfuur was er een simulatie van de Chinese hogesnelheidstreinen. We namen plaats in treinstoelen en moesten wachten tot dat de simulatie ging beginnen. Een minuut voor “vertrektijd” verscheen er een vrouw in een spoorweguniform die plaatsnam op de voorste stoel. Ze bediende een aantal knoppen en hendels en op het scherm zagen we dingen gebeuren. We zagen de verlichting aangaan doormiddel van reflectie op de spoorstaven en toen het sein op groen ging loste ze de remmen en gaf ze tractie. We kregen kwartier lange projectie van wat een machinist zag voorin een Chinese hogesnelheidstrein. Tijdens het kijken begon ik op te merken dat ik gewoon keek naar Microsoft Train Simulator. Het laden van de landschap en het spoor in bogen herinnerde mij aan mijn jeugd toen ik met zware goederentreinen over de Marias Pass reed of voorstedelijke intercities in Tokyo.

Die middag besloten we om de Verboden Stad te bezoeken welk aan de andere kant van het Tiananmenplein. Terwijl we daar heen liepen werden we aangesproken door twee Duitsers welk we eerder hadden ontmoet in de trein van Moskou naar Irkoetsk. Na de ervaringen gedeeld te hebben vertelde mijn vader dat we over vier dagen terug zouden vliegen met Aereflot waarop de Duitsers het niet konden laten om “Was, wollen sie absturtzen?” te reageren, hun vlogen met Air Astana. In tegenstelling tot de andere paleizen met drie poorten mochten we wel door de middelste naar binnen mede mogelijk gemaakt door Mao Zedong, nu waren de buitenste poorten wel gesloten.

De Chinezen hadden de grote aantal verkoop van toegangskaarten goedgeregeld, we stonden amper in een wachtrij en hadden vrij snel de toegangskaarten en betraden de Verboden Stad. De Verboden Stad was de plaats waar uit China werd bestuurd ten tijden van de Ming en Qing Dynastie. Het complex aan gebouwen is  nog verdeeld te zijn in een binnen complex waar de Keizer en zijn familie woont en een buitencomplex voor de hofhouding, De Verboden Stad herbergde ongeveer een duizend man rondom de Keizer, waarom het complex de Verboden Stad heet heb ik niet kunnen achterhalen maar het lijkt me logisch dat het gewone volk niet bij de Keizer mocht komen of andersom.

Van de drukte merkte we weinig in de diverse vertrekken en gebouwen van de Verboden Stad. Soms was er een kleine drukte voor een bepaald vertrek maar dat was meestal omdat veel Chinezen werden rondgeleid door het complex. De gebouwen en binnenplaatsen waar we door doolden zijn grotendeels gebouwd in de achttiende eeuw en hadden in de veelte verte weinig overeen met de paleizen in Europa. Geen grote zalen met tapijten, kroonluchters en fresco’s. Ik vond de gebouwen vrij open en dat er vrij veel in de buitenlucht tussen de diverse gebouwen en vleugels gelopen diende te worden. Beijing is geen tropische stad en was benieuwd naar het leven binnen dit complex in de winter, waar het gemakkelijk streng kon vriezen. Grote haarden verraden de noodzaak om goed te stoken en de grote gietijzeren ketels deden vermoeden dat men om kon gaan met een brandje of bliksiminslag in de zomer.

De dagen erna dwaalden we rond door Beijing en kwamen nog wel eens in de buurt van de Verboden Stad. Dat dit een plaats is waar veel toeristen zijn wisten de diverse “aardige” Chinezen ook. Deze personen hoeven natuurlijk geen moeilijke observatie te doen om argeloze toeristen te strikken voor een biertje en dus werden we aangesproken door een Chinees met een leuk brilletje en een ruitjes overhemd. Hij vroeg waar we vandaan kwamen. The Netherlands zegde hem niet zoveel, maar  Holland deed hem herinneren aan Rotterdam en Eindhoven. Hij wilde meer weten over ons leven in Nederland en wilde graag een Heineken met ons gaan drinken met een vriend in en hotel lobby. We bedankten. Maar nog geen twintig meter verder stond de volgende. En dit was een schilder met een voorkeur voor Vermeer en Rembrandt en aangezien mijn vader een interesse heeft in schilderkunst stonden we binnen. Veel Hollandse meesters hingen er niet, het was hoofdzakelijk Chinese tekens met panda’s en bamboe maar een kleine versie van het meisje met de parel was met goed zoeken te vinden tussen deze souvenirs. Mijn vader liet zich verleiden tot de aanschaf van een aantal Chinese tekens en een panda, toevallig was het de oer katholieke naam van mijn moeder die blijkbaar toevallig in twee Chinese karakters te bevatten is, maar het was uniek want hij had het zelf geschilderd. Terwijl mijn vader dat tekeningetje afrekende kwam er een zelfde exemplaar aan het haakje te hangen, het waren geen tekeningen maar drukwerk voor eigenlijk niet zo heel veel geld want mijn vader had weer afgepingeld met succes.

Die avond bezochten we de Hemeltempel, een tempel voor plechtige rituele van de Ming Dynastie werden gehouden ter bevordering van een volgende oogst. Wederom moesten we weer een toegangskaartje kopen en door een poort gebouw lopen met drie poorten, waar de middelste poort dicht zat omdat deze voor God gereserveerd was. Het complex was wederom een ommuurde  plein met een tempel in het midden en veel geglazuurde dakpannen welk prachtig reflecteerde in de avond zon. Door de hoge luchtvochtigheid en de smog was de stad Beijing in alle windstreken vaag waarneembaar in de verte buiten het grote pak waar de tempel het midden punt is. Het park rond de Hemeltempel is een heerlijk park om te wandelen, grote oude bomen zorgen voor schaduwrijke paden en deze paden zijn goed en toegankelijk aangelegd.  In de avond, en ongetwijfeld overdag waren er nog genoeg stalletjes open voor een flesje water of een ijsje. Mijn vader wist me te vertellen dat dit park ook bekend staat om de zogenaamde watergraffiti. Mensen die met een kwast met water teksten schrijven op het trottoir. Ongetwijfeld dat hij dit gelezen had in de Lonely Planet.

Na de Hemeltempel besloten we bij een restaurant te informeren naar Peking Eend. We vonden een restaurant tussen de Hemeltempel en ons hotel. Dat Peking Eend niet zomaar en gerecht is werd ons vrij snel duidelijk. We kregen een tafel en nadat we Peking Eend hadden besteld kwam een kok met een karretje naar ons toe om een eend in stukken te snijden. De eend was al voorbereidt en na de slacht was er lucht geblazen tussen de huid en de vlees waardoor de huid lekker knapperig wordt bij het braden. We kregen lekker knapperige stukken huid met vlees en vet geserveerd welk we met wat sojasaus in een pannenkoekje dienden te rollen. De kok ging verder met de eend bereiden in de keuken en vroeg of we nog een soepje wilde van de bloed van de eens, een soepmens als mijn vader sloeg over en de soephater als ik ook. Het knapperige vel en het een de vlees smaakte uitmuntend goed en na verloop van tijd kwam de kok weer terug met de restanten van de eend om op te eten met diverse groenten en sojasaus. Na de eend gingen we met een voldane maag terug naar het hotel.

De volgende dag gingen we naar het nationaal militair museum van China. China heeft in een paar duizend jaar een grote militaire geschiedenis opgebouwd. Ik wilde dit bekijken en we namen de metro richting dit museum. We stapten uit de metro bij een halte te midden van grote statige ministeriële gebouwen, banken en bedrijven. Ik had niet het vermoeden dat hier ergens een militair museum gevestigd zou zijn. Maar na een anderhalve kilometer lopen bereikten we het militair museum, gezien de omgeving kan je mij wijs maken dat dit een onderdeel was van het ministerieel gebouw van het ministerie van defensie. De binnen expositie bleek gesloten te zijn wegens renovatie. Helaas konden we hierdoor niet naar de diverse wapens en harnassen kijken van de talrijke tijdperken van de Chinese geschiedenis. De buitenexpositie was open en we konden dit gratis bekijken op vertoon van onze paspoorten. De buiten expositie was voornamelijk wapentuig wat mobiel was. Raketten op lanceer installaties, tanks, vliegtuigen, helikopters en generaal wagens stonden tentoon gesteld op de parkeerplaats van het gebouw. Het ouder materieel leek zo uit de Sowjet-Unie te komen maar waren natuurlijk geproduceerd in China, lees gekopieerd.

Na twee uur militair museum namen we de metro terug naar de plein van de Hemelse Vrede om een bezoek te brengen aan de Nationaal Museum van China.  Op de heenweg hadden we een retourkaartje gekocht op een OV-chipkaart per persoon. Ik had de hoop deze OV-chipkaart toe te kunnen voegen aan mijn collectie vervoersbewijzen maar helaas nam de metro van Beijing de OV-chipkaart in na gebruik van de twee ritten. In onze tocht naar het Chinees Nationaal Museum kochten we een fles gekoeld water. Waar ik met gemak een halve liter water op kan drinken heeft mijn vader er wat meer moeite mee. Na twee slokken stopte hij het flesje in de tas en daar kreeg hij spijt van. Bij de beveiliging van het museum diende mijn vader het flesje uit de tas te halen en te bewijzen dat het drinken was door het te drinken. Een slok nemen was niet genoeg, het flesje moest leeg.

Het Nationaal Museum van China bevat een grote collectie voorwerpen die van belang zijn voor de Chinese bewust zijn, net als het Rijksmuseum. Waar het Rijksmuseum zich voornamelijk richt op kunst heeft het Nationaal Museum van China een focus op de archeologische vondsten in China en deze mooi geëtaleerd per periode. Van grote vondsten als het Terracotta Leger hadden ze een paarstukken in de collectie, het merendeel staat natuurlijk in de plaats van vinding namelijk Xian. Het museum bevat tevens een grote collectie aan waaiers, munten en bankbiljetten en revolutionaire objecten en kunst. Helaas was de zaal voor de munten en bank biljetten gesloten, waarom weet ik niet. Maar als slechtziende is het bestuderen van een bankbiljet in een vitrine niet heel waardevol. De mooiste tentoonstelling is die over staatsgeschenken aan China. China heeft vele diplomatieke banden en het is een gewoonte dat er tijdens staatsbezoeken geschenken worden uit gewisseld. Bijzonder was dat Nederland een stuk zuiniger was dan Rusland op het gebeid van geschenken aan China, en Rusland had iets geschonken wat op Delfts Blauw leek.

In de resterende twee dagen, waarvan de laatste gehele dag in Beijing, besloot mijn vader maar eens de daad bij het woord te voegen om een paar gefrituurde insecten te nuttigen. Onderweg naar de markt kochten we een gekoeld flesje water, een wel heel erg gekold flesje water want de man verkocht het ons in bevroren toestand. Wat een geluk dat we nu niet door de beveiliging van het Nationaal Museum van China hoeven. Op de markt werden we herkend door de man die gebraden duifjes aanbood en maakte gelijk uitbundig duif geluiden. We liepen wat rond om naar de diverse etenswaren te kijken welk. Zeesterren, zeepaardjes, tarantula’s en schorpioenen die nog krioelden. Het was allemaal voorradig en klaar om voor je in het frituur gelegd te worden. Uiteraard hadden we twee standaarden. Het zouden geen bedreigde dieren zijn en ze zijn al dood. Mijn vader koos voor de veiligste optie en het leek op een kever of pissebed. Mijn vader vond het wel lekker in tegens telling tot mij. Ik vond het naar noten smaken en dat is één van de weinige dingen waar ik echt van walg.

Na de markt liepen we nog langs een warenhuis om geschenken voor thuis mee te nemen. We stuitte op glazenbollen welk van binnen uit beschilderd zijn met diverse Chinese thema’s als Pandaberen, tempels, de Chinese muur en Mao Zedong. Volgens mijn vader waren ze allemaal uniek en op een klein schermpje konden we zien hoe men met een klein kwastje de binnenkant beschilderde. Mijn vader schafte een aantal aan voor thuis en moest verderop betalen met zijn credit card. Dat ze uniek zijn allemaal uniek zijn bleek niet helemaal te kloppen want de gekochte exemplaren werden gelijk aangevuld met identiek de zelfde exemplaren.

De volgende dag werden we aan het eind van de ochtend opgehaald bij ons hotel. We hadden de zelfde chauffeur als bij aankomst in Beijing. Hij riep hard “airline” om te bepalen bij welke vertrekhal hij ons diende af te zetten. Aeroflot zei hem niet zoveel, ik kreeg zelfs de indruk dat hij het helemaal niet kende. Wat ik vreemd vindt voor een chauffeur wel veel toeristen oppikt en wegbrengt. Nadat hij een telefoontje pleegde reed hij zonder enkel probleem naar de vertrekhal van de luchthaven Beijing en dat koste hem nog wat moeite op de luchthaven. Ik blijf me verbazen waarom taxi chauffeurs denken dat achteruitrijden op een afslag een goed idee is als ze fout zitten. Want het duurde vier minuten voordat hij besefte dat het verkeer achter hem niet naar achteren kon toen hij verkeerd reed. Desondanks waren we ruim op tijd op de luchthaven om in te checken en tijdens het wachten op onze vlucht bleken vele vliegtuigen uit het westen vertraagd te zijn. KLM was niet op tijd net als Aeroflot. Ergens leek het me wel verleidelijk om rechtstreeks naar huis te vliegen met de KLM maar door de lange afstand leek mij Aeroflot beter omdat je je vlucht opbreekt in Moskou, uiteraard is Aeroflot ook vele malen goedkoper en dat is toch als Nederlander de belangrijkste motivatie om Aeroflot te kiezen boven de KLM.

De terug vlucht voelde raar, het voelde alsof je iets sloopt waar je lang aan hebt gebouwd. Onder de wolken zag ik de Gobi woestijn, de steppe en de uitgestrekte berkenbossen van Rusland. Eigenlijk verveelt dit snel op een hoogte van tien kilometer of meer. Ik zat er liever naar te kijken vanuit de trein. Deze reis heeft mij doen beseffen dat treinreizen zoveel meer voldoening geven dan er simpel weg met een vliegtuig er over heen te vliegen ondanks dat dat sneller is. Deze reis heeft mij een doelstelling opgelegd en dat is dat ik het vliegtuig afzweer voor minstens tien jaar, zelfs Aeroflot.

De volgende ochtend werden we weer opgehaald door onze gids die ons naar de trein bracht. Deze eker was ik wel blij met een gids die ons naar de trein bracht want de vertrekborden waren, zover ik kon zien, alleen in het Chinees. We namen plaats in de trein en algauw kwamen we er achter dat we niet op onze gereserveerde zitplaatsen zat. Een Chinees gezin verscheen bij de zitplaatsen waar wij zaten en er ontstond een discussie over wie waar ging zitten en dat dit niet lukte omdat wij plaatsen bezet hielden.  De vader verdeelde zijn gezinsleden in de stoelen rondom en ging bij ons zitten met zijn kinderen. Tijdens de kaart controle, waarbij geen woord Engels werd gesproken. In China is het normaal dat je bij een kaartjes controle ook je paspoort liet zien en dit wekte grote nieuwsgierigheid van de Chinese man naast mij. Ik liet hem mijn paspoort bekijken en kreeg zijn Chinese identiteitskaart te zien. Ik merkte op dat er steeds twee stoelen vrij bleven en ontdekte op mijn ticket dat we daar zouden moeten zitten.

De reis van Datong naar Beijing loopt voornamelijk door een rotsachtig gebied. Wanneer je rustig naar de rotsen wilde kijken om de hoop te hebben dat daar ergens de Chinese Muur zou lopen werd je aandacht weer brut verstoord door de jonge kinderen die de aandacht opeisten van hun ouders. Dit was niet alleen bij één familie het probleem, zoals dat wel eens in Nederlandse treinen gebeurt, maar alle kinderen in het rijtuig stonden in deze hysterische stand. Mijn geluk was groot dat de eerste grote flats oprezen en we door voorstadstations reden want we bereikten het eindpunt van deze reis. Helaas bleef de trein nog een goede driekwartier door de voorsteden van Beijing rijden en ondertussen passeerde grote stations vol met hogesnelheidstreinen en glazen flats. Toen we het centrale station van Beijing binnen reden realiseerde ik mij pas dat we alk meter spoor tussen Moskou en Beijing hadden afgelegd. Een immense afstand van 7.661 km. Het had iets magisch een gevoel van genoeg doening een gevoel wat je niet krijgt als je vliegtuig land na een afstand van 7.661 kilometer.

Het station in Beijing was groot en voordat ik het station verliet wilde ik eerste een foto maken van de locomotief van de trein. De trein bleek ontzettend lang te zijn en toen ik bij mijn vader terug kwam was het perron al leeg en stonden er twee gidsen er al. Zij brachten ons naar de uitgang en naar de taxichauffeur die ons naar het hotel ging brengen. Aan de overkant van het stationsplein verscheen een zwarte smakeloze Audi welk pontificaal op straat halteerde om ons in te laten stappen. De chauffeur kreeg de naam van het hotel mee en we reden het drukke verkeer van Beijing in. Na een kleine twintig minuten rijden arriveerden we bij ons hotel en checkten in. Onze tijd in Beijing was verlengd van twee dagen naar een goede week. Het oorspronkelijke plan was om door te reizen naar Lhasa in Tibet. Maar de Chinese autoriteiten hadden ons wel de toegang voor Tibet verleent maar we zouden moeten vliegen in plaats van de trein. We mochten wel met de trein terug maar dan zouden we de meest spectaculaire en hoogste bergtoppen missen omdat we ’s nachts over het hoogste spoorweg ter wereld zouden reizen. Ons verblijf in het hotel was goedkoper dan omboeken bij Aeroflot dus bleven we langer in Beijing.

De volgende dag stond een dag vullende excursie op het programma we zouden naar de Chinese Muur gaan, maar dat zou niet het enige zijn. We werden uiteraard opgehaald in een klein busje welk al deels vol zat toeristen uit het westen. We reden nog langs een paar hotels om daar westerse toeristen op te halen. We zouden niet direct naar de Chinese Muur rijden maar eerst daar de graftombes van de Ming Dynastie. Maar we waren te vroeg en hadden nog even de tijd om langs een jade atelier te gaan. De hele bus stapte uit om een kleine uitleg over de bewerking van dit mineraal aan te horen. Na een aantal zeer aandachtige Chinese vrouwen in een laboratoriumjas te hebben aanschouwd die de jade bewerkten mochten we de winkel bekijken en daar hadden we wel geteld en kwartier voor en de man die de uitleg gaf had heel goed door wie wel en wie geen jade gingen aanschaffen. Toen ik en mijn vader een beetje de tijd stonden voorbij te laten gaan kwam de rondleider van achter om zich, op lichtelijk geïrriteerde toon, te vragen waarom we niets uitzochten wat we mooi vonden. Blij was hij niet toen we uitlegde dat dit niet iets was wat we zochten.

Na het jade evenement was het eindelijk tijd om naar de graftombes van de Ming dynastie te gaan. We reden Beijing uit en konden soms en glimp opvangen van de ontiegelijk lelijke bouwwerken die er neergezet zijn voor de Olympische Spelen van 2008. De gids had er niet veel zin in om er over te vertellen en naar schijnt mogen gidsen er officieel niet over vertellen. In een heuvelachtig en bosrijk gebied buiten Beijing bezochten we de graftombes van de Ming dynastie. Er stonden grote groepen toeristen in file te wachten voor de toegang van het complex om deze graven. Slechts twee van de drie toegangspoorten waren geopend. De middelste is altijd gesloten omdat volgens de oude Chinese traditie de middelste poort voor God is en niet voor de mens. Nadat we deze congestie, medemogelijk gemaakt door God, achter de rug hadden begon de andere congestie. Er stond een poort die toegang verschafte naar het rijk van de doden. Dat het poortje losstaat op een plein maakte niet uit. Van de gids moesten we er door heen om bij de graftombes te komen. Door de gekkigheid bij de jade atelier en de poort die gesloten was omdat die exclusief voor God was besloot ik niet door deze poort te lopen omdat dit de zoveelste onzinnige poppenkast scene was besloot ik rechts langs de poort te lopen en dan weer bij de groep aan te sluiten. En zonder probleem kwam ik in het dodenrijk waarin de graftombes zich bevonden. Niet alleen ik kwam binnen, ook de grote groepen Chinese binnenlandse toeristen die links langs het poortje marcheerde waren binnen. De graftombes waren wel een lekkere koele onderbreking van de warme drukkende vochtige hitte die dag. Na in polonaise langs de verschillende tombes gelopen te hebben moesten we weer door de poort om in het rijk van de leepheden te komen, maar dit moest met de rechte voet voor dus besloot ik met het linker voet voor de drempel over te stappen.

Na dat we onderweg een lunch hadden genoten in een hectisch restaurant zonder westers bestek, het eten met stokjes gaat langzaam aan wennen, gingen we verder richting de Chinese Muur. Na ongeveer drie kwartier rijden bereikten we de parkeerplaats onderaan de heuvel waar de Chinese muur over schijnt te lopen. We mochten zelf kiezen hoe we naar boven wilden gaan met de kabellift of het wandelpad. Aangezien mijn rug al natter was dan het IJsselmeer door alleen al de bus uit te stappen ging mijn voorkeur uit naar de lift en daarmee zou we ook meer tijd op de muur hebben en dus sloten we aan achter aan de rij met Chinezen en twee Spaanse toeristen. Tot grote opluchting had de de Chinese Muur op deze locatie geen poort voor God, de Keizer en het overige, hier was de ingang gewoon een simpele stenen trap. De Chinese Muur was eigenlijk niet heel spannend. Het gedeelte waar wij waren was prachtig gerestaureerd en tot grote opluchting kon je wel foto’s maken zonder toeristen in beeld. Er ontbrak een stuk informatie over de geschiedenis en miste ik een informatie centrum over de geschiedenis en het militaire belang van dit bouwwerk.

We liepen wat heen en weer over de muur en steile stukken, vlakke stukken en torentjes trotseerden we in deze immense hitte en luchtvochtigheid. In de verte zagen we wel stukken van de Chinese Muur overwoekerd door het woud waardoor de Chinese Muur loopt. Of deze stukken van de Muur bereikbaar zijn weet ik niet. Door de warmte en de luchtvochtigheid hadden we geen zin om daar heen te lopen laat staan of we er de tijd voor hadden. We hadden een twee uur de tijd op de Chinese Muur en hadden al een half uur er van gebruikt. We wandelde nog wat heen en weer om diverse foto’s te maken en van het beperkte uitzicht te genieten, door de hoge luchtvochtigheid konden we niet ver over de heuvelruggen kijken. Tegen de tijd dat we ons zouden moeten verzamelen namen we de rodelbaan naar beneden, helaas stond er in elke bocht een mannetje die je maande om af te remmen. De Spaanse toeristen, die ook op weg waren naar de bus, popten voor mij op en moest ik mijn snelheid matigen. Toch wel jammer want een rodelbaan is op zijn best als je wat gang kan maken. Beneden was het drukkender dan boven bij de Muur en de bus was al open om in plaats te nemen. Helaas stond de airco niet aan en was het buiten de bus dragelijker.

De volgende dag zouden we vrij te besteden hebben in Beijing, maar omdat de verlenging naar Lhasa, Tibet, niet door ging zouden we een week in Beijing blijven. Alle tijd om deze stad te verkennen en de volgende dagen zouden we ons niet haasten met drukke schema’s om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk te zien. Dus besloten we na het ontbijt, waar een Chinese dame een belegde boterham met stokjes at, naar het Tienenmanplein te wandelen. Die ochtend was het mistig, of eigenlijk heiig. De verboden stad zagen we vaag door de smog heen, desondanks was het ontzettend druk met binnenlandse Chinese toeristen en kregen we weer de verzoeken voor foto’s en persoonlijke vragen hoe zwaar wij wel niet waren. Ik snap deze interesse overigens wel omdat Europeanen nou eenmaal groter, en in mijn geval forser, gebouwd zijn dan de gemiddelde Chinees.

Na het Tienenmanplein besloten we om ergens richting het oosten te wandelen. Volgens de Lonely Planet zou zich daar een markt bevinden met allerlei wonderbaarlijke voedingsmiddelen. Na een stukje wandelen langs de grote, kapitalistisch ogende, boulevards, welk weer eurocentrisch waren aangelegd, vonden we de markt tussen wat hoog gebouwde gebouwen. De markt zag er iets te cliché Chinees uit. Kraampjes met overdreven kleuren, uiteraard Chinese teksten en rode lampionnen. De markt was nog vrij groot en in de diverse kraampjes waren voornamelijk etenswaar te koop, niet om mee te nemen voor bereiding maar om terplekke te nuttigen. Zeepaardjes op een satéprikker, vogeltjes zonder veren aan het spit of een spies met pissebedachtige dieren. Wij vroegen ons af wat voor vogel er aan een spies geregen was en vroegen dit beleefd aan de man achter het kraampje. Engels sprak hij niet dus kon hij ons niet vertellen of het een duif was. Toen mijn vader om het idee kwam om het geluid van een duif na te doen en te wijzen naar het vogeltje maakten we uit de man op dat dit een duif zou moeten zijn wat ze voor je af konden grillen, in zo’n draaiend apparaat waar we in Nederland kip bij de slager.

`Die middag besloten we de hutongs te verkennen tussen het Tienenmanplein en ons hotel. Eerst kwamen we op een soort van namaak hutong uit met allerlei Xenos achtige winkels en een kitscherige accutram door de straat rijdt. In deze Xenos achtige winkels heb ik wel het geluk gehad om een Mao beeld te kopen. Het beeld was al niet duur maar mijn vader had ergens gelezen dat je in Beijing prima kon afpingelen en tot mijn verbazing lukte het ook nog in en strak georganiseerde organisatie als deze Xenos achtige winkel, dit succes leek mij haalbader op een markt. Met een Mao beeldje, welk aangeschaft is onder de vraagprijs, gingen we de andere straten verkennen tussen deze winkelstraat, welk netjes aangelegd zijn, en ons hotel. We waren er al eens eerder door gelopen maar nu hadden we de tijd om het eens goed te verkennen, de minder nette hutongs vlak bij ons hotel. Minder netjes is niet negatief bedoeld maar deze straten ens tegen zijn nog niet heringericht door stedenbouwkundigen die na denken over publiekelijk groen, gevels en samenhang in het geheel.  Hier was de straat wat scheef, hingen de elektriciteitsdraden over de straat en waren mensen op straat bezig om hun geslachte schaap of geit aan het ontdoen van het vlees.  Velen hadden een koeling buitenstaan om water en frisdrank te verkopen of een terrasje om gasten een maaltijd te serveren. We namen plaats in een Chinees ogend Chinees restaurant, een totale vergissing want het was de keuken van een hostel. Chinees hadden ze niet maar wel standard saai Noord-Amerikaans voedsel.  In het hostel werden we begroet door de Nederlander waarmee we van Irkoetsk naar Ulan Bataar waren gereisd. Zijn ervaring in Mongolië was niet veel anders dan die van ons. Misschien iets langer, of in een andere volgorde. Maar in ieder geval was hij die middag pas in Beijing aangekomen vanuit Ulan bataar.

Die ochtend werden we wakker gemaakt door de provodnik, over een half uurtje zouden we arriveren in Datong. Buiten was het mistig en regenachtig. Grauwe industrie en flats gleden voorbij tussen de regendruppels op het raam. We stapten op het hoofdstation van Datong uit en zouden opgewacht worden door een gids die ons naar het hotel zou brengen. We zagen niemand staan met en bordje dus bewogen we met de mensenmassa mee naar de uitgang van het station.  Achter de draaihekjes stond een Chinese man ons op te wachten en op een één of andere manier wisten we wie we zijn en hij bracht ons naar ons hotel, naast het station. We checkten in, namen een douche en wilden uiteindelijk Chinese Yuan halen bij de pinautomaat in de lobby. Het apparaat kwam bij ons niet verder dan het scherm waarop je je pincode diende in te voeren, verder niet. De receptioniste snapte het niet, de hoteldirecteur ook niet maar die adviseerde ons om verder op in de straat naar de bank te gaan en het daar te proberen. Aldaar het zelfde en de manager adviseerde ons om naar de grote stat te gaan als Beijing of Shanghai want in de grote stad (Dating heeft ongeveer 1,5 miljoen inwoners). Euro’s wisselen kon niet, alleen Amerikaanse Dollars. Terug naar het hotel om door de gids naar onze excursie geleidt te worden maar hij wist wel een mogelijkheid om aan Chinese Yuan te komen.

We werden in een klein lokaaltje met oud meubilair ontvangen. Achter een houten bureautje zat een manager die ons welkom hete. Verder zat er al een Italiaanse man, een Nederlands echtpaar en wat toeristen uit Singapore en Zuid-Korea. De Nederlanders waren geïnteresseerd om geld te wisselen en met een lichte teleurstelling ontdekte de manager dat wij Euro’s hadden en geen Amerikaanse Dollars, maar daar maakte hij een uitzondering voor. Wij telde onze biljetten om te wisselen en uit de bureaula haalde hij het bedrag in Chinese Yuan er uit. Na het geld wisselen werden we door een vrouwelijke gids een bus ingeleid en reden we naar een partycentrum, een centrum wat er uit zag als een uit de kluiten gewassen Chinees restaurant in Drenthe. We werden een lawaaierige zaal binnen geleid en kregen een ontzettend rommelige tafel die uitgeruimd werd. Een groot draaiend tableau werd op tafel gezet met allerlei gerechten en sauzen. We kregen de bekende stokjes en we diende ons zelf te redden met dit bizarre buffet.  Na een ongemakkelijke maaltijd moesten we als buitenlanders ook nog op de foto met een jarig meisje, die wel aardig goed Engels sprak voor een  zeven jarige, die verkleed was als Assepoester. Op eens verscheen de gids en werden we naar de bus geleidt om naar de hangende tempels van Huayang te gaan. Eigenlijk zouden we ook een rondleiding binnen in de tempels krijgen, maar vanwege de regen werd de toegang geweigerd. Of de het pad naar de de tempels te glad was, of weggespoeld of dat door de regen de tempels te zwaar waren geworden en ons gewicht er niet meer bij kon was onduidelijk. Wel kregen we van de gids geld terug omdat, we blijkbaar, voor de toegang hadden betaalt.

Na de hangende tempels werden we weer de bus ingeleid om naar de grote Boeddhabeelden van Yungang te kijken, welk zwart gekleurd waren door de nabijgelegen kolen mijnen. Na ongeveer een uur rijden door de regen arriveerden we op een immense parkeerplaats met heel veel identieke bussen.  De gids nam ons mee naar een poort welk niet alleen als toegangspoort met pretparkcontrole diende maar ook als viaduct waar, als je geluk hebt, goederentreinen met kolen overheen rijden. Daarna kregen we een rondleiding door een tempel complex waar we niet binnen mochten fotograferen, maar buiten wel. Uit een traditie kregen we een soort van vrucht wat we verwachte dat het onze bek zou uitbranden. Water was zeker nodig, niet om te blussen maar om de droogte in je mond tegen te gaan. We kregen en verhaal over Boeddha en waarom hier al die beelden zijn verschenen. Boeddha kwam op zijn reis hier een gouden boom tegen of een wensenboom. Er was in ieder geval een warrig religieus verhaal over en de boom hadden ze nagemaakt en helaas was het goud glanzend en niet dofzwart door de kolengruis. Daarna liepen we naar de rotswand waar de Boeddhabeelden zijn uitgehakt. Sommigen waren groot, sommigen waren klein, anderen oud en anderen weer heel oud en sommigen hadden een soort van eigen grot en sommigen waren in de wand uitgehakt. Geen een was zwart door het kolengruis wel werd verteld dat hier al eeuwenlang kolen werden gewonnen. Tussen het kijken naar de Boeddhabeelden werden we de hele tijd benaderd door Chinese toeristen die met ons op de foto wilden en als ze vroegen waar we vandaan kwamen zegde Nederland, Holland en Amsterdam hun weinig. Rotterdam en Eindhoven kenden ze dan weer wel.

Die avond namen we plaats bij een simpel restaurantje in de plint van een grauwe flat. Het regende nog steeds en de vloer zag door de regen er een beetje onsmakelijk nat uit. Het tafeltje kleefde net als het plastic plantje in het potje op de tafel. Een menukaart was er niet. Met Chinees en gebaren werden we er op gewezen dat de menukaart als een poster aan de muur hing, in het Chinees met plaatjes. Ik heb geen idee wat het was maar ik wees iets aan wat er wel smakelijk uit zag. Ik bestelde er een biertje bij, althans het werd mij aangeboden maar weigerde het licht bruin uitziende vieze glas. Ondanks dat ik niet wist wat ik bestelde, het zelfde geldt voor mijn vader, was het ontzettend lekker. Bang om bij deze zaakjes voedselvergiftiging op te lopen had ik niet meer nadat ik wist dat al het groente en vlees op hoge temperaturen gewokt worden.  Het probleem met onze gerechten was dat ze op het eerst niet pittig leken, maar na een tijdje begon de pittigheid in te treden en kregen we enorme dorst. We liepen terug naar het hotel langs een supermarkt om het nodige water, bier en chips te kopen voor de avond. Want die avond regende het zo goed door dat we geen zin hadden om Datong te gaan verkennen.

De volgende morgen regende het nog steeds en na het ontbijt, waar je de keuze had uit gefermenteerde eieren of Britse worstjes, gingen we de stad in. Naar het centrum lopend stuitte op een ondergelopen kruispunt. Normaal zou ik zo door een plas lopen maar deze was zo diep dat ik ook niet de bodem zag en we besloten maar om het zekere voor het onzekere te nemen en een stukje om te lopen in plaats van in een Chinees riool weg te zakken.  Als je het centrum van de stad nadert verwacht je meer oudere gebouwen, straat patronen die organisch zijn ontstaan en meer gezelligheid. Niets is minder waar in Datong, de betonnen flats werden hoger en we stuitte op de grote oud grijze stadsmuur van Datong met prachtige poorten en uitkijktorens alleen diende de verdedigingskracht nog gegraven te worden de gebieden waar looppaden en pleinen kwamen waren al geëgaliseerd en voorzien van pallets natuursteen om gelegd te worden. Toch moesten we dit werk even vernielen om richting de stadspoort van Datong te gaan. Ik wil niet zeggen dat de stadspoort en muur er Anton Piek uitzagen, maar door de redelijke recente aanleg er van had het wel meer weg van een achtbaan ingang dan een ingang van een middeleeuwse stad.

Het vermoeden was gewekt dat we binnen deze stadsmuur geen authentiek Datong zouden aantreffen. Wat authentiek was, meestal oude jaren flats en restanten van hutongs, waren gesloopt, half gesloopt of nog bewoond welk met een wirwar van elektriciteitsdraden zijn verbonden.  Straten waren al deels gesloopt of overspoeld door modder van de vele braakwerkzaamheden en braakliggend terrein in het oude centrum van Datong.  We wandelde tussen deze flats en afgebroken hutongs en verbaasde ons erover dat er soms in een vervallen hutongstraat nog hele gezinnen woonden. Het is misschien vreemd om als westerling te treuren van de afbrak van dit Chinees cultureel erfgoed maar als je je bedenkt dat de blauwe toilet gebouwtjes die elke straat rijk is stinken en overlopen. Als ik hier zou wonen zou ik maar ook al te graag uitkijken naar een flat met riolering en verwarming en bij voorkeur ook een nette schone straat. Een beetje zoals dat de oorspronkelijke bewoners maar al te graag uit de Jordaan weg trokken. Eigenlijk zou de gemeenteraad van Datong op nascholing moeten gaan naar Amsterdam om te leren hoe je van een krottenwijk de duurste buurt van het land maakt. Nu woon ik denk ik zelf ook liever in een grachtenpand dan in een kleine krappe hutong.

Hutongs zijn oude traditionele Chinese buurten en naar schijnt zijn ze ontstaan durende de Mongoolse dreiging van Djenghis Khan. Het lijkt me ook logisch om een dreiging van een nomadisch steppe volk op een kluitje te gaan wonen binnen een omheinde omgeving dicht bij elkaar. Hutong komt uit het Mongools (hottog) wat zoiets betekend als “rond de bron” betekend. Na de hutongs kwamen we in een houten tempelcomplex terecht, welk zoals verwacht redelijk recent was opgetrokken.  Het hout rook nog vers en ongetwijfeld dat de lak nog niet droog was. De straten  waren netjes aangelegd met Chinees natuursteen. Ergens in onze reisgids lazen we dat dit een oud complex betrof met een dertig meter hoge pagode gebouwd zonder spijkers. Een bijzondere prestatie maar met al deze moderne oudheid vraag ik mij af of het een authentieke pagode is.

Op de kaart die we hadden van Datong ontdekten we een authentiek stukja Datong. Ergens tussen alle bouwterreinen zou een stukje muur te zien zijn met daarop afbeeldingen van draken van geglazuurd steen. Alleen waar stonden we nu in Datong, de complexen om ons heen leken e ontbreken in de plattegrond maar het kruispunt konden we nog ontwarren. We moesten richting een moskee lopen die nergens te vinden was. De moskee was immers al gesloopt en werd er op de plaats gebouwd, net als de rest van de straat.  Maar met wat ronddolen kwamen we bij deze muur uit. We moesten een klein bedrag betalen als entree en konden dan ongestoord genieten van deze geglazuurde muur met negen geglazuurde draken in reliëf. Di soort muren waren populair in China tijdens bij grote paleizen en optrekken van de adel. Deze muren zorgde voornamelijk voor privacy bij open zichtlijnen.

De rest van de middag besloten we om Datong verder te gaan verkennen en dat leverde de nodige bijzondere foto’s op. We vonden nog meer half afgebroken hutongs waar over de nog modderige wegen met plassen Chinezen nog naar en van hun woning tussen het puin liepen. Zo nu en dan kon je nog teken van leven vinden door middel van vuilnis, was of gereedschappen. Een onveilig gevoel gaf deze omgeving niet, misschien heeft het ook te maken met de aard van de Chinezen, hun economische positie of omdat ze zich meer richting op de toekomst na deze vreselijke erbarmelijke hutongs. Op een gegeven moment ontdekte ik dat we achtervolgd werden door een Chinees meisje in een zilverkleurig t-shirt en korte jeans. Ik zag haar de nodige keren opduiken in mijn ooghoeken  Ze probeerde met ons contact te  krijgen maar het enige wat ze sprak was Chinees. Engels, Duits of Russisch was haar vreemd en de vertaal app op haar Chinese slimmetelefoon functioneerde niet. Bij elk kruispunt maakte ze overdreven arm gebaren om ons in een richting te sturen. Uiteraard ahdden we ons eigen plan en negeerden haar aanwijzingen. Toen we uiteindelijk op een grote straat uitkwamen en met handen en voeten twee flesjes water kochten en het voor ons duidelijk was dat we vier oen we uiteindelijk op een grote straat uitkwamen en met handen en voeten twee flesjes water kochten en het voor ons duidelijk was dat we vier yuan  dienden te betalen dook het meisje op om en haalde zonder schaamte vier yuan uit de portemonnee van mijn vader en overhandigde het aan de verkoper. Er waren ook geen extra yuan uit de portemonnee verdwenen wen mijn vader bedankte haar met een irritant overdreven intonatie in het Engels.

Na het voorval begaven we ons richting ons hotel. Het was even zoeken aan welke kant we van de “oude” stad waren en we dienden nog even een rondje te lopen voordat we de “oude” stad bij de juiste stadspoort verlieten. Ondertussen waren we haar kwijt en wandelde we rustig richting ons hotel door de beginnende regen. Onderweg wandelden we langs de diverse half afgebroken flats of flats welk zich probeerden te verschuilen achter bergen puin. We werden niet meer achtervolgd door het meisje en naarmate we dichter bij de stadspoort kwamen stagen deze moderne torens strak af tegen de oude torenhoge flats.

Nadat we ons hadden ontdaan van de natte kleding begon de avond schemer al te vallen. We gingen opzoek naar een restaurant in de buurt van het hotel en vonden al vrij snel een restaurant met een menukaart met foto’s aan de muur  en wezen een gerecht aan wat ons lekker leek. Het eten werd weer in een grote wok bereidt en naast de wok  werd het kindje van de restaurant uitbaters verschoond en in een wiegje gelegd naast de afwas.  Bier hadden ze niet en na dat ik een mutsje ontdekte bij de restauranteigenaar werd mij duidelijk waarom, het was een islamitisch Chinees restaurant.  Toen we het restaurant verlieten struikelde ik bijna over een chimpansee die werd uitgelaten door iemand. We liepen nog even langs het station toen we ontdekte dat het station in het donker versierd was door gekleurde neonverlichting. Terwijl we het silhouet van het station in de verschillende kleuren zagen langs komen werden we aangesproken door een klein zeven jaar oud jongetje op rolschaatsen welk feilloos Engels sprak.

Na het ontbijt werden we door een chauffeur opgehaald die ons naar het station van Ulan Bataar. Daar stond de trein naar Beijing al klaar op het station. Grote donker groene rijtuigen van de Chinese spoorwegen werden druk bestegen door voornamelijk Chinese mensen en westerse toeristen. Ik besloot nog even snel naar de voorkant van de trein te lopen voor de een foto van de locomotief, of eigenlijk locomotieven. Het gerucht gaat dat de Mongoolse spoorwegen altijd twee locomotieven inzet waarvan de tweede als een reserve locomotief dient. Mij lijkt dit overdreven omdat de Trans-Mongoolse spoorlijn vrij bochtige hellingen kent en treinen hier niet goed mee overweg kunnen. Voor onze trein stond één locomotief bestaande uit twee delen, helaas bleek de locomotief een recent exemplaar van het Amerikaanse General Electric te zijn wat natuurlijk de foto’s een stuk minder authentiek maakt.

Onze Chinese provodniks spraken amper Engels of Russisch maar hadden blijkbaar geen enige moeite met onze Mongoolse treintickets. Nadat we onze bagage hadden weggestopt verschenen er twee onhandige Duitse bejaarden voor de deur en rezen gelijk de vragen op of ze wel de juiste coupé hadden en er ontstond een typische discussie die alleen een Duits bejaarde echtpaar kan voeren. Het bleek toch dat we met dit echtpaar de coupé moesten delen en tot overmaat van ramp hoorden ze bij een grotere groep Duitse bejaarden die maar al te graag gingen klagen over de kwaliteit van de trein, het hotel en het ontbijt in het hotel.

Stipt op tijd vertrok de trein uit Ulan Bataar. Het spoorweg museum, het triest uitziende pretpark en vele troosteloze flats en omheinde gers gleden achter de ramen voorbij. Doordat het bewolkt weer was leek Ulan Bataar en de omgeving ontzettend troosteloos. Terwijl dit allemaal voorbij kwam hoorde ik op de achtergrond het Duitse echtpaar tegen mijn vader klagen over hun verblijf in Ulan Bataar. Hotel was niet goed, ontbijt was karig, de stad was vies, de stad was niet mooi, het verkeer was gevaarlijk, er liepen vage mensen door Ulan Bataar, de excursies waren niet interessant, etc, etc.

Na enige tijd kwam het prachtige groene Mongoolse heuvellandschap tot zijn recht onder een blauwe hemel met zon. Het grauwe Ulan Bataar was ingeruild door een idyllisch groene valleien met gras, vee, een rivier, bomen en een trein die langs de heuvel randen zijn bochtige traject omhoog en naar de Chinese grens volgt. Dat mensen op fleuren van zon was duidelijk te merken bij het Duits echtpaar. Het geklaag maakte langzaam plaats voor opwinding van de natuurschoon rondom Ulan Bataar.

De trein vorderde verder naar het zuiden en na verloop van tijd nam het heuvel landschap af en begon het landschap te vlakken. Groepjes van ger tenten staken fel af vanuit het frisse groene landschap. De zon kwam hoger te staan en in de coupé begon de temperatuur op te lopen. De Chinese spoorwegen hadden met de hitte in Mongolië rekening gehouden en alle coupes van de rijtuigen uitgerust met een vrij irritant ventilatortje. Omdat alle de slaapplaatsen verdeeld zijn als twee stapelbedden heeft de ontwerper verzonnen dat de ventilator niet alleen zich horizontaal verplaatst maar ook verticaal, en dan bij voorkeur in een rondje. Met een achtbaanachtige ratel klom de ventilator omhoog om aan de andere kant met een daverende klap naar de laagste positie te vallen.  De eerste keer schrokken we ons rot en dachten dat het ventilatortje op het tafelde neer zou komen maar na een aantal keer de cyclus aandachtig aanschouwd te hebben accepteerde we het als een extra ritme bovenop de ritme van de rijdende trein.

De Trans-Mongoolse spoorlijn bestaat hoofdzakelijk uit enkel spoor welk voor een spoorlijn recent is aangelegd. De bouw van de Trans-Mongoolse spoorlijn is begonnen 1947 en heeft Ulan Bataar bereikt in 1950, wat de Stalin verheerlijking kan verklaren op de locomotief in het spoorwegmuseum. In 1955 was Ulan Bataar verbonden met China. De route volgt hoofdzakelijk een oude karavaanroute tussen China en Rusland. Waarom de spoorlijn als enkel spoor is aangelegt blijft gissen. Is het de geografie, de economische situatie van Mongolië en/of die van de Sowjet-Unië. Vergeet niet dat in de jaren vijftig Mongolië voornamelijk afhankelijk was van de Sowjet-Unië, welk in die tijd nog in wederopbouw was van de vernietigende veldslagen uit de Tweede Wereld Oorlog. Vergeet niet dat steden als Minsk, Kiev, Kharkov en Stalingrad tot de grond toe waren afgebrand en vanuit niets opnieuw werden opgebouwd of dit mee speelde in schaarste aan bouwmaterialen en mankracht blijft voor mij gissen. Wel is er rekening gehouden met het passeren van treinen die noordwaarts en zuidwaarts rijden. Zo stonden we een kwartiertje stil in een plaats. Maar of dit een plaats was is dan weer een andere vraag. Het stationnetje droeg in ieder geval de naam Tsjoeluut (Чулуут).  Het stationnetje werd door een hand vol bakstenen gebouwen omringd en ik vermoed dat het gebouwen zijn van diverse civiele diensten van de Mongoolse overheid die de aanwezigheid van het station gebruiken om poststukken en pakketten naar Ulan Bataar te sturen en te ontvangen. We stonden op dit kleine stationnetje een klein kwartiertje en wachtte op een noordwaartse trein. Klein detail, de stationschef was een vrouw. In Mongolië is de feminisering verder gevorderd dan in west Europa en dat zou wel eens in het socialisme kunnen liggen maar ik vermoed voornamelijk dat het harde nomaden bestaan hier de kern van kan zijn.

Al na vier uur waren mijn vader en ik de Duitse toeristen even zat en maakten we een expeditie naar het Chinese restauratierijtuig in de trein. De keuken was gesloten maar we konden wel een kopje koffie en thee krijgen in mooie gedecoreerde glazen. Terwijl we de consumpties nuttigden keken we onze ogen uit in het restauratierijtuig. Het interieur bestond uit prachtig houdsnijwerk en tussen de ramen hingen uit hout gehouwen hertenkopen met prachtige geweien. De pilaar op de bar was omcirkeld met een prachtig uit hout gesneden draak, dit tafereel deed mij denken aan treurige warme Chinees-Indische restaurants in een regenachtige November zondag rond Stadskanaal. De uitbater ontdekte dat wij geen suikerklontjes hadden ontvangen en met een overdreven Chinese vriendelijkheid bracht hij ons een uit Rusland afkomstig doosje suikerklontjes te brengen. Achteruitlopend met buiggebaren ging hij weer terug naar zijn bar en keuken. Ondertussen begon het landschap steeds droger te worden en kwam de Gobi woestijn dichterbij.

Tegen iets voor twaalven verschenen er achter het raam allemaal bouwactiviteiten en bakstenen gebouwen, flets en daartussen geplaatste ger tenten. Dat deze plaats wat groter was dan de voorgaande bleek wel toen er her en der allerlei sporen opdoken met daarop locomotieven en wagens om kolen te vervoeren. We stopten op het station van het plaatsje Tsjojp (Чойр), geen idee of ik dit goed translitereer omdat ik dit vanuit het Russisch doe en niet vanuit het Mongools. We hadden een goede twintig minuten de tijd om onze benen te strekken en frisse lucht in onze longen te laten lopen. Op het perron herkende we mensen waarmee we in de trein tussen Moskou en Irkoetsk hadden gezeten, of ze ons ook herkende weet ik niet. Ondanks dat ze Nederlands waren gingen hun gesprekken niet voer toeristen die ze herkenden op het station van Tsjojp van het perron in laten we zeggen Perm. Ik kocht een fles koud water en een paar versnaperingen bij een vrouw met een winkelwagentje, met peuter in het peuterzitje. Toen ik in de trein zat, en het perron leeg was, zag ik haar tevreden de tugriks tellen die ze had verdient aan de gretige toeristen die bij haar water, versnaperingen en toilet papier kochten. Toen de trein vertrok merkte ik op dat het stations gebouw er als een soort van te zoet gebakje uitzag.

Na Tsjojp begon de Gobi woestijn pas echt. Steeds meer gras verruilde de plaats in voor zand en niet alleen het zand nam toe maar ook het geklaag van de Duitsers. Ze verbaasde zich er over dat mijn vader en ik gewoon uit durfde te stappen in Tsjojp en vroegen aan ons of we niet bang waren om de trein te missen. Nadat we vertelde dat we deze reis in Moskou zijn begonnen kwam het bij hun door dat we er wat ervaring mee hadden en natuurlijk waren we wat jonger en kwamen nou eenmaal de trein makkelijker uit en in. Maar goed, deze wijsheid leverde weer genoeg geklaag op want hun groep begon in Irkoetsk. Aeroflot vonden ze een prima maatschappij, mits het niet binnen Rusland was. Want de reis Duitsland – Moskou was beduidend beter dan Moskou – Irkoetsk en het geklaag hield niet op bij de binnenlandse Russische vluchten. Uiteraard werd het hele gebeuren in Irkoetsk bekritiseerd en je vroeg je af of er wel iets goed was geregeld op die reis. Ik liet mijn vader hiervoor de psychologische hulp aanbieden terwijl ik op het gangpad naar de Gobi woestijn ging kijken en er al snel achter kwam dat je er ontzettend prima auto foto’s kon maken. Van die typische dat de auto in een lege wereld rijdt.

Midden in de Gobi woestijn was het weer tijd om even te stoppen, nou ja even. We hadden 37 minuten de tijd om onze benen te strekken en eventueel wat te drinken en te eten te kopen. Toeristen namen gretig de bevroren flessen bronwater uit de Alpen af. Het vervelede van een bevroren fles water is dat je niet gelijk je dorst kan lessen. Niet alleen het water wat ze verkochten was bevroren, ook de repen Alpenchocolade kwamen uit de vriezer. Het perron werd gevuld door, uiteraard, allemaal toeristen die uit de Chinese rijtuigen kwamen n enkele van deze toeristen heb ik al eens ergens gezien in Europees Rusland vijfduizend kilometer terug.  De Duitse taal was de grote afwezigheid want uit angst om de trein te missen, of de moeilijke acrobatische handelingen voor bejaarden om de trein in en uit te komen, bleven ze binnen. Hoe ze aan voedsel en water kwamen bleef mij een raadsel. De komende vier uur tot het volgende station en de grens bleef het geklaag aanhouden en ze konden zelfs al klagen over activiteiten die in de toekomst lagen. Zou de Peking Eend lekker zijn, is het hotel in Beijing wel goed, zou de gids in Shanghai goed kunnen vertellen, zou d terug vlucht goed geregeld zijn en weinig turbulentie onderweg. Ik ging maar op de gang staan om te genieten van de grote leegte van de Gobi woestijn en zo nu en dan een foto te maken.

We hadden ons voorbereid op een maaltijd als de treinritten die we hiervoor hadden gemaakt. Noedels, soep en brood dronken we weg met warm geworden bier met de naam Golden Gobi. De Duitsers hadden zich minder voorbereid en hadden vanuit de organisatie soep, noedels en de broodjes van de ontbijt buffet van het hotel.  Met een luid getoeter arriveerden we in Zamyn-Üüd, de grens plaats. Gedurende de anderhalf uur durende stationnement werd er druk gerangeerd met de binnenlandse rijtuigen die mee liepen in de trein en naar het juiste spoor gebracht voor de trein van Beijing naar Ulan Bataar. Tijd om de trein uit te stappen hadden we niet. De grens controle vond gelijk plaats en we waren wederom ons paspoort weer eventjes kwijt, tot lichte paniek bij de Duitsers. Het wachtte duurde lang en omdat de stoomvoorziening in het rijtuig op een spaar stand overschakelde en ons ventilatortje stil kwam te staan, wat de hitte deed toenemen en het beklag van de Duitsers ook. Ik ging maar in het gang pad staan om bij het raampje frisse lucht te kunnen krijgen en te kijken naar de woestijn, de stad, het station en de donker wordende lucht. Een afkoelende woestijn lucht verspreid een heerlijke geur. We kregen onze paspoorten terug en de trein reed het station uit richting de grens met China. In de douane depots stonden diverse grote mijnbouw machines te wachten op inklaring in Mongolië. Midden in de woestijn tussen Zamyn-Üüd en Erenhot, de daadwerkelijke grens tussen Mongolië en China. Terwijl de trein stilstond en de lucht donkerder werd zochten militairen met zaklampen naar mogelijke verstekelingen die illegaal Mongolië wouden verruilen voor China. Na en paar minuten schijnen en zoeken vonden ze niemand onder de trein en onder militair saluut reed de trein van Mongolië naar China.

In China reden we een spookachtig oranje verlicht terrein op. Links en rechts tonden diverse locomotieven en wagons te wachten op verdere transport richting China of Mongolië, containers van de diverse grote bedrijven zorgen voor een mooie omheining. We arriveerde langs een perron en een groep Chinese grensbeambten stonden klaar om onze paspoorten in te nemen ter controle. Nadat een Chinees, die met zwaar Amerikaans accent Engels sprak, onze paspoorten had ingenomen en de nodige reizigers al wakker had moeten maken, verdween de trein richting een grote grijsbakstenen loods. In deze loods werden de draaistellen van de rijtuigen aangepast van Russisch Breedspoor naar normaalspoor. Voor deze handeling worden de draaistellen, de wielen aan de einde van de rijtuigen, los gemaakt. Daarna wordt het rijtuig opgetild door gigantische mechanische krikken om de draaistellen van Russische breedte er onder uit te trekken en de Chinese, dus normaalspoor, draaistellen er onder te trekken. Omdat dit fascinerende tafereel onder ons rijtuig bevond en dit moeilijk te zien is uit het raam stond iedereen zich te verdringen bij de kleine raampjes van de deuren tussen de rijtuigen. Als de draaistellen vervangen zijn werd de trein gerangeerd naar een perron aan de andere kant, daar stonden bekende gezichten onder de autoritaire petten op ons te wachten om onze paspoorten terug te geven. We konden de trein uit om naar het (hurk)toilet te gaan en als we het konden betalen de nodige producten in een chaotische supermarkt kopen.