[Oekraïne 2012] Dokument, stempel en marshruthka [Amsterdam – Lviv – Tsjernivitsi]

Nadat Sandrvich en zijn broer Wosterhouter een goede ervaring hadden in Oekraïne zette ze die zomer van 2012 koers richting Kiev met als doel twee weken Oekraïne verkennen, Krasnapolsky stak hier een stokje voor en stelde Wit-Rusland voor met als reden dat het regime nog wel eens minder stabiel in het zadel zat dan dat in Oekraïne. Eén probleem, je had een visum nodig met een uitnodiging en de uitnodiging was goedkoper bij vier personen, bleek achteraf bij vijf te zijn. Via een Pools reisbureau kon Krasnapolsky uitnodigingen voor Wit-Rusland kiezen en gingen we met deze uitnodiging en de visumaanvraagformulieren naar de ambassade in Den Haag en een week later konden we onze visums ophalen.

Op een Sparpreis reisde ik af naar Warschau om Krasnapolsky te ontmoeten. Voor € 29 euro kon je best prima naar Warschau reizen in het zitrijtuig van de Poolse Spoorwegen.  Op tijd arriveerde ik op Warszawa Centralna. Krasnapolsky zou na mij arriveren, maar dat werd twee uur door zich te hebben verslapen en een defecte trein waar hij was ingestapt. Ondertussen vermaakte ik mij door de nodige treinen te bekijken en een snelle wandeling om het Pałac Kultury i Nauki, niet echt een aanrader met 30+ graden Celsius en een zware reisrugtas op mijn rug. Toen Krasnapolsky gearriveerd was regelde hij een kluisje voor onze bagage en bezochten we het uitzichtplatform van Pałac Kultury i Nauki, een gebouw van een goede 200 meter hoog, gebouwd als gift van de Sowjet-Unie tijdens de wederopbouw van Polen en het gebouw met de snelste liften van Polen, naar schijnt. Na uitgewaaid te hebben deden we wat boodschappen in het naast gelegen shoppingcenter. Krasnapolsky in zijn woonplaats al de vervoersbewijzen voor de trein naar Krakow gekocht. We namen de binnenlandse hogesnelheidstrein naar Krakow welk nog gereden werd met getrokken treinen. Omdat Polen geen staande reizigers in hogesnelheidstreinen wenst, beschikt iedereen over een zitplaatsreservering. Na een paar uurtjes arriveerden we op tijd Krakow waar we een avondmaal gingen halen voor in de volgende trein richting Przemyślwelk ons een aantal uur voerde door bossen en weide terwijl het donkerder werd. Ondertussen kwam de catering langs en werden we geattendeerd op het verboden sap op de onderste tree van de trolley. In Przemyśl hadden we een hotel geboekt voor de nacht. “We mogen geen dieren uit Oekraïne meenemen.” merkte Krasnapolsky op. En wijste naar een bord met producten die niet uit Oekraïne.

IMG_3088

In Przemyśl diende Krasnapolsky een zorgverzekering te halen voor Wit-Rusland. Wit-Rusland zou er van uitgaan dat Polen, in tegenstelling tot Nederlanders, geen buitenland dekking had bij zijn zorgverzekering.  Na wat ronddwalen vonden we een geschikt bureau waar Krasnapolsky zijn verzekering kon afsluiten. Ondertussen stond er voor het appartementen complex een vrouw heen en weer te lopen met reclame voor snelle rekeningen tegen 15% rente, een trieste realiteit waar veel Polen intrappen aldus Krasnapolsky.  Bij de tegenovergelegen supermarkt haalden we wat te drinken, het was immers dertig graden Celsius en een fles water, helaas geen kvass, was wel welkom. “Dit is in Polen populair.”  Krasnapolsky wees naar een pallet gevuld met zakken gist en suiker. “Alleen vraag ik me af hoe je die combinatie langs de kassa krijgt”, toen we bij de kassa stonden was stond er een man met een kar vol suiker af te rekenen. “Ik geloof dat hij de gist ergens anders gekocht heeft.” Fluisterde ik Krasnapolsky me toe, en zijn vermoeden was juist. We liepen even “om” om te kijken wat hij in zijn auto hat liggen en daar bleek inderdaad al een grote hoeveelheid gist te zijn ingeladen.  Die middag spendeerde we nog wat tijd in Przemyśl. Helaas moesten we al snel richting de grens met Oekraïne, waar voor mij het echte avontuur zou beginnen. Vanuit Przemyśl reed er elk uur een bus naar de daadwerkelijke grens in Medyka, een gewone autobus reed ons er heen en zette ons nabij de grensovergang af. Op het parkeerterrein voor de grens wemelde het van de kofferbakverkopen. Wodka en sigaretten werden uit Oekraïne gehaald en  auto-onderdelen en chips werden naar Oekraïne gebracht.  Chips bleek in Oekraïne duurder te zijn en de lokale supermarkt had er zijn niche van gemaakt wat bleek uit rijen met Lays en weinig overige levensmiddelen.

We sloten aan in de rij voor de Poolse uit-controle. Het voordeel aan de grenzen van de Europese Unie is dat er een aparte rij is voor mensen uit de Europese Unie, welk in ons geval hier goed uitkwam door de grote hoeveelheid Oekraïners met chips en auto-onderdelen.  We waren zo door d Poolse controle, alleen wilde de vriendelijke blondine wel weten of ik mijn naam kende. Ondanks mijn Nederlandse naam vroeg ik me oprecht af of ze het zelf goed inschatte maar gezien haar beroep en expertise zou het meer om mijn zelfverzekerdheid gaan bij het noemen van mijn naam. We liepen door het niemandsland tussen vier meter hoge hekken richting Oekraïne. Oekraïne heeft geen speciale tijden voor eigen burgers of voor mensen met een EU paspoort.  Dus stonden we in de zon te achten tussen mensen bepakt met auto-onderdelen en chips voordat we onze paspoorten konden laten afstempelen bij de grenscontrole. Na een klein halfuurtje in de brandende zon konden we Oekraïne in en arriveerden we in het dorp Shegyni. Het eerst wat we deden was het opzoeken van het busstation voor de marshrutka richting Lviv. Daar vonden we een pinautomaat en konden we de nodige Hrivna pinnen voor deze reis. Na een glas kvass gingen we naar de marshrutka en kocht Krasnapolsky de kaartje bij de chauffeur. Ruimte voor bagage was er niet en konden we voor een goede ander halfuur met onze bagage op schoot zitten. Onderweg stapten met enige regelmaat mensen in en uit. Toen er iemand achter in instapte werd ik niet veel alter op mijn schouder getikt en kreeg ik Hrivna’s in mijn handen gestopt om door te geven aan de persoon voor mij, niet veel alter kwam er wisselgeld en een kaartje terug.

 We arriveerden op het station van Lviv en haalden de treinkaarten op voor de vervolg treinen tot Tsjernivitsi. Na een maaltijd ging de reis naar Radechiv, een dorpje in de richting waar we uiteindelijk naar toe zouden moeten. In de avond licht gleed het Oekraïense landschap aan ons voorbij, niet snel maar met een gangetje van veertig kilometer per uur was het toch ontzettend aangenaam om uit het raam te hangen en Oekraïne aan me voorbij te laten gaan.  Waar en hoe mensen wisten waar ze uitmesten stappen was mij onduidelijk door het ontbreken van een omroepsysteem, gelukkig attendeerde Krasnapolsky mij op een dienstregeling aan de muur. Wat op verlaten haltes leek bleek de trein nog te stoppen. Gelukkig had Radechiv een stationsgebouw, waar de naam op prijkte, en zo doende konden we herkennen waar we uit diende te stappen. De reden om naar Radechiv te reizen was om wat extra uur nachtrust te krijgen. Onze nachttrein naar Tsjernivitsi zou rond middennacht uit Lviv vertrekken en door Radechiv te reizen konden we anderhalf uur extra slapen. We hadden een uur de tijd in Radechiv en wachtte de tijd af op een bankje op het perron. De avondrust in een Oekraïens dorpje is het benoemen waard. In de verte klonken geluiden van vogels, honden en vee en langzaam verdween het laatste licht achter de bomen. Niet veel later kwam er een klein katje aanzetten. “Hoe heet het geluid wat een kat maakt?” vroeg Krasnapolsky mij, iets wat je vaak niet leert als je op latere leeftijd een taal leert.  Het idee om het katje mee te nemen verviel al snel omdat we geen dieren mochten importeren naar Polen. De station cheffin liep langs en vroeg of we nog een treinkaartje moesten kopen. Krasnapolsky vertelde dat we dat al hadden en we mochten gebruik maken van de stationshal waar nog de hitte van de dag hing. We besloten buiten te wachten en ruim voor vertrektijd doemde er felle xenonlampen op aan de horizon en zo nu en dan werd de stilte verbroken door het vage geluid van een treintoeter.

IMG_3098

De bodem trilde bij binnenkomst van de zware locomotief met de nachttrein naar Tsjernivitsi. De trein stopte maar één minuut maar het rijtuig opzoeken was geen moeite. De provodnitsje  had de deur al geopend en we klommen de trein binnen. Ze controleerde onze tickets op het balkon en gaf ons het nummer van het compartiment. Omdat wij de enige waren werd er al snel een vertrekbevel gegeven en na het horen van de claxon vertrok de trein uit Radechiv richting Lviv en Tsjernivitsi. In tegenstelling tot Europese nachttreinen is de nummering, van zit/ligplaats, niet afhankelijk van het coupé nummer en wordt er vrolijk doorgeteld. Compleet tegen onze verwachting in was de coupé al bezet met mensen, twee mannen welk voor de Oekraïense spoorwegen werkten. Na een inspectie gingen ze terug naar Lviv. Onze nachtrust werd vervangen door een gesprek over de situatie van de Oekraïense spoorwegen. Krasnapolsky hield het gesprek gaande omdat één man vloeiend Pools sprak. Door het heugelijke feit dat een Nederlander een Oekraïense nachttrein nam kregen we thee op kosten van de Oekraïense spoorwegen.  In Lviv namen we afscheid en onze compartiment werd niet gevuld met nieuwe reizigers. We maakten onze bedden op voor de rit naar Tsjernivitsi.

[Slowakije 2012] Dag van de Arbeid, kettingzagen en bier [Košice]

“Als we de volgende trap nemen dan komen we bij die kettingzagenwinkel” vertelde Sandrvich. Eerst leek het mij vreemd dat er een winkel voor kettingzagen op en station zou zitten en dat Sandrvich een grap maakte, maar toen we de trap afgedaald waren zat er inderdaad een winkel met kettingzagen en de tunnel huisveste diverse nieuwe modellen grasmaaiers.  Na het inchecken bij ons hostel gingen we Košice verkennen en een restaurant zoeken. In het centrum werden we getrakteerd op volkszang en dans. Niet veel later viel het kwartje, dit waren de 1 Mei festiviteiten van Košice.  Geen parades met rode vaandels maar volkszang en een hardloopwedstrijd.  Na de avond mal bleven we in het restaurant hangen om de nodige Slowaakse biertjes te drinken en nog een late wandeling door het centrum van Košice.

IMG_2681

De volgende dag was het afzien, de temperaturen stegen boven de dertig graden wat activiteiten belemmerden. In de ochtend, toen de temperaturen nog niet moordend waren, verkenden we de wijken rond het centrum van Košice. Stukken van de oude stadsmuur waren her en der nog tussen de gebouwen te vinden en de gebouwen waren pré Habsburgs dan aan het centrale plein.  Per toeval kwamen we op een modeltreinwinkeltje uit en namen een kijkje. Tot onze verbazing lag er een model van een Wit-Russische rijtuig welk ook in Amsterdam kwam. Omdat ik niets met modeltreinen had en geen tachtig euro kon uitgeven, de bankpassen konden niet worden gedeblokkeerd, namen ik hem niet mee.  Toen de hitte zijn aanwezigheid begon te tonen stapten we de tram in op weg naar een shoppingscentrum voor een lunch en verkoeling. “Het is wel jammer dat je geen paspoort hebt, anders konden we tijdens deze reis naar Uzhnogrod in Oekraïne.” Sandrvich was die winter in Kiev en Charkov geweest en had er een goede tijd gehad en ging er die zomer weer heen. Na de lunch en de nodige biertjes in een verkoelend shoppingcenter gingen we weer de hitte trotseren voor de laatste rondjes door Košice.  Na een stevige maaltijd van varkensvlees, aardappel en bier gingen we langs de supermarkt voor wat rantsoen voor de avond in de nachttrein. Na de supermarkt haalden we onze bagage op in het hostel en gingen we richting het station.

IMG_2685

De laatste uren in Košice brachten we al wachtend door op het station. De winkel met grasmachines en kettingzagen was al gesloten end e eigenaar was druk bezig om de grasmachines uit de stationstunnel naar zijn winkel te rijden.  Na een goede anderhalf uur de nodige treinen gespot te hebben kwam onze nachttrein naar Praag het station binnen gereden. We namenplaats in een zeer comfortabele slaaprijtuig (Type WLABmee) van de Slowaakse Spoorwegen (ZSSK). We hadden de coupé voor ons alleen., zo begrepen we van de Provodnik. Het zou nog een tijd duren voordat de trein in beweging kwam en wachten we buiten geduldig het vertrek af omdat het binnen te warm was. Ondanks dat de airco werkte had het rijtuig de nodige hitte verzameld gedurende de dag.  Na een tijdje onderweg en de nodige bier achter de kiezen was het compartiment zodanig afgekoeld dat slapen mogelijk was.

IMG_2705

’s Ochtends vroeg arriveerden we in Praag, zonder vertraging. Waar ons rijtuig nog voor aan de trein bevond in Košice, was de voorgaande rijtuigen aangevuld met Russisch en Wit-Russische rijtuig waarvan de Russische nog verder ging naar Chleb, wat na mijn inziens raar klinkt voor een Rus omdat Chleb  “brood” in het Russisch is. Hoe de trein verder naar Chleb ging weet ik niet. We kochten een ontbijt en proviand voor de terug weg en wachtte onze trein af naar Berlijn.  De route voerde wederom langs de Elbe en omdat voor de derde keer te gaan beschrijven voegt niet heel veel toe. De flats waren nog altijd zo onderhouden als de week er voor. En de Elbe stroomde nog altijd naar Duitsland, net als onze trein. Zonder vertraging kwamen we aan in Berlijn en aten we een currywurst voordat de trein richting Schiphol vertrok.  De reden dat Sandrvich voor deze route anar huis had gekozen was het verdwijnen van de intercity Berlijn – Schiphol bij het intreden van de nieuwe dienstregeling in december 2012. Vanaf de nieuwe dienstregeling ging deze trein niet meer naar Schiphol, maar reed gewoon naar Amsterdam CS. De trein van Berlijn richting Schiphol is een niet hele boeiende reis langs Berlijnse buitenwijken, een grote Volkswagenfabriek in Wolfsburg en passeert ergens twee heuvels waar één heuvel verfraait is met een protserig beeld van Kaiser Wilhelm I en dan arriveert de trein in Bad Bentheim en wordt de locomotief gewisseld. Bij het aanzien van Oldenzaal komt de vraag op “Waarom is dit geen onderdeel van Duitsland?” In Deventer nam Sandrvich de trein richting Brabant en zat ik d trein uit naar Schiphol. Het perron in Duivendrecht was gevuld met mensen, wat onwaarschijnlijk is voor Duivendrecht. Al snel kwam de aap uit de mouw en vulde de trein zich met inhoudsloze blikken die blijkbaar vreugde moesten uitstralen. In Schiphol liep de trein leeg, helaas ging deze niet door naar Hoofddorp desondanks had ik dan met deze mensen in de trein naar Hoofddorp gezeten en niet in de bus van de Zuidtangnet. Tussen de zielloze vreugde blikken, getrommel op een TL-balk overkapping van een trein en inhoudsloos geschreeuw kwam ik mijn Vlaamse buurvrouw tegen, gelukkig dit keer wel zonder piano. De vorige keer toen ik haar tegen kwam stond ze hopeloos met een piano en een half volkorenbrood voor de flat de piano over de drempel te krijgen.